Sinds WO II selecteert het Britse leger kleurenblinde militairen voor verkenning. Ze zouden gecamoufleerde objecten beter kunnen onderscheiden dan niet-kleurenblinden. Is dat zo?
Michel Legrand is kleurenblind, schrijft hij. “Mensen spreken me aan op mijn rare kleurenkeuzes en sommige schakeringen kan ik minder goed onderscheiden. Maar nu las ik dat het Britse leger sinds de Tweede Wereldoorlog kleurenblinde militairen selecteert voor foto-interpretatie of verkenning. Ze zouden gecamoufleerde objecten beter kunnen onderscheiden dan niet-kleurenblinden. Is dat zo?”
Kegeltjes
Ja, dat kan kloppen. Kleuren onderscheiden we dankzij de drie soorten kegeltjes in ons oog, die elk een andere gevoeligheid hebben voor verschillende golflengten licht. De gevoeligheid van de drie soorten piekt voor blauw-paars rond 420 nanometer (nm), voor groen rond 530 nm en voor dieprood rond 560 nm – de precieze getallen variëren van persoon tot persoon.
De gevoeligheidscurves van de kegeltjes zijn nogal breed en er zit de nodige overlap in. Welke kleur je hersenen registreren, wordt bepaald door de verhouding tussen de stimulatie van de drie soorten kegeltjes. Stel, er valt licht van 500 nm op je netvlies, dan zullen de groene kegeltjes het meest worden gestimuleerd, de rode iets minder en de blauwpaarse een heel stuk minder. Daar kunnen je hersenen dan uit afleiden om welke kleur het moet gaan.
Soldaat in de bosjes
Maar als je in de praktijk naar iets kijkt, bijvoorbeeld naar een groene legerbroek, dan zie je meestal niet één, maar een heel spectrum aan golflengten. Toch krijgen je hersenen alleen maar een soort platte ‘samenvatting’ binnen via je oogzenuw: drie simpele waarden voor blauwpaars, groen en rood. Daardoor kunnen onderling verschillende kleurenspectra soms precies dezelfde kleurbeleving opwekken.
Wat nu als je kleurenblind bent? Dan werkt minimaal een van de soorten kegeltjes slechter of helemaal niet, en heb je dus een andere kleurbeleving. Zo kan het gebeuren dat die groene legerbroek, die zó ontworpen is dat hij voor normaalzienden precies dezelfde kleur heeft als de struiken, voor kleurenblinden juist een heel andere tint heeft. En dan vind je die soldaat in de bosjes veel makkelijker terug.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]! Deze vraag kon je vinden in KIJK 12/2017.
Tekst: Diana de Veld
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!