Verschillende Amerikaanse instanties hebben geld vrijgemaakt voor de ontwikkeling van een nieuwe generatie vliegtuigen. En dit jaar wordt in één van de langlopende projecten een winnaar bekend gemaakt.

Stil in de lucht hangen, hard vliegen, verticaal landen… Er wordt al heel wat jaren gezocht naar de optimale mix tussen een helikopter en een gewoon vliegtuig. Natuurlijk is er de V-22 Osprey die met zijn kantelbare rotors een heel eind komt, maar optimaal is het nog lang niet. Vooral het stil in de lucht hangen blijft voor de V-22 erg lastig.

De Amerikaanse defensie stortte zich jaren geleden in een ambitieus project om de lang gekoesterde droom uit te laten komen: het Joint Multirole (JMR) program dat valt onder het Pentagon-initiatief Future Vertical Lift (FVL). Bovendien loopt er bij DARPA sinds februari 2013 een soort parallel project: de VTOL X-Plane (waarbij de afkorting staat voor vertical take off and landing). Net als bij JMR proberen ook daar vier vliegtuigbouwers om een prototype te bouwen dat aan alle voorwaarden voldoet.

JMR moet verticaal opstijgende en landende toestellen opleveren in vier verschillende ‘gewichtsklassen’ (light, medium, heavy en ultra-heavy), die door alle vier de krijgsmachtonderdelen (marine, landmacht, luchtmacht, en de mariniers) in te zetten zijn.

Het gaat om de volgende versies die 25 bestaande toestellen moeten vervangen.

• JMR-Light: scout-versie moet de lichte OH-58 Kiowa-helikopter rond 2030 vervangen.
• JMR-Medium: transport en aanvalsversies vervangen tussen 2027 en 2028 de UH-60 Black Hawk en de AH-64 Apache.
• JMR-Heavy: transportversie vervangt de CH-47 Chinook in 2035 (Boeing gaat uit van 2060).
• JMR-Ultra: nieuwe gigavliegtuigen vervangen de C-130J Super Hercules en de Airbus A400M Atlas rond 2025.

Het is de bedoeling dat er eerst een medium-versie wordt ontwikkeld. Die mag zo’n 15.000 kilo wegen en moet een topsnelheid kunnen halen van 420 km/h, ruim 150 km/h sneller dan de huidige militaire helikopters. De transportversie moet 12 manschappen over 370 kilometer kunnen verplaatsen, een half uur in een gebied rond kunnen hangen en vervolgens zonder bij te tanken de thuisbasis kunnen halen. Verder moet het toestel op 1800 meter hoogte stil in de lucht kunnen hangen en mag het niet groter zijn dan de rotordiameter van de huidige heli’s.

Bij het VTOL X-Plane van DARPA liggen de eisen iets anders. Het gaat daarbij om een ‘pilootloos’ toestel dat langere tijd tussen de 550 en 580 kilometer per uur kan vliegen. Het wordt met 5000 tot 6000 kilo een stuk lichter dan de mediumvariant van de JMR en moet minimaal 40 procent van dat gewicht aan lading mee kunnen nemen.

DARPA gaat in oktober van dit jaar één van de vier deelnemende bedrijven (waaronder Bell en Boeing) selecteren. Dat bedrijf mag dan een VTOL X-plane bouwen waarmee vanaf 2017 of 1018 de eerste proefvluchten gemaakt kunnen worden.

Het is de bedoeling dat de technologie die in het DARPA-project wordt ontwikkeld, uiteindelijk ook wordt toegepast in het Joint Multirole-program. En dat moet er dan weer voor zorgen dat veel bestaande toestellen de komende decennia kunnen worden vervangen door een nieuwe generatie droomvliegtuigen.

Bronnen: DARPA / Breaking Defense

Beeld: Boeing / Karem / Sikorsky