“Op internet staat dat het nergens juridisch vastligt dat een kapitein pas als laatste van boord mag gaan”, mailt Corrie Visser. “Wel staat overal dat het een ongeschreven wet is. Hoe zit dit? Is een kapitein die voortijdig het schip verlaat altijd een loser of een lafaard?”

Naar aanleiding van de ramp met de Titanic zijn in 1914 de eerste internationale afspraken over de verantwoordelijkheden van een kapitein opgesteld. Inmiddels is de International Convention for the Safety of Life at Sea (SOLAS) door 161 landen ondertekend. Hoewel daarin niet letterlijk staat dat een kapitein aan boord moet blijven, is hij volgens deze regels wel (de enige) verantwoordelijke voor het schip en de opvarenden. Wat betekent dat in de praktijk?

Alma de Hoop van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) zegt daarover: “SOLAS dicteert onder meer goed zeemanschap; dat je in elke situatie het beste moet doen. Een kapitein zal normaal gesproken de reddingsoperatie vanuit het command center, de brug, coördineren. Maar het kan gebeuren dat de brug in brand staat of dat het schip zo ver slagzij maakt dat er niet meer te werken valt. Dan kan hij ervoor kiezen de tekeningen en communicatiemiddelen mee te nemen en van boord te gaan gaan om bijvoorbeeld vanuit een sloep de controle over te nemen. Die optie valt dan onder goed zeemanschap.”

Betekent dat dat onheilskapitein Francesco Schettino van de Costa Concordia wel kan worden veroordeeld voor het op de rotsen laten lopen van het cruiseschip en de gevolgen daarvan, maar níet voor het verlaten van het schip? De Hoop: “Indien de brug van de Concordia ‘dood’ was (geen stroom en voorzieningen) en het niet meer veilig was om op een andere plek in het schip het command center over te nemen, dan kan dat een bewuste overweging zijn geweest. Maar het is ook mogelijk dat hij door die enorme blunder getraumatiseerd raakte en daarom het schip heeft verlaten.”

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]!

Beeld: Rvongher/CC BY-SA 3.0