Het meten van fijnstof met smartphones blijkt prima te werken, zo melden de Nederlandse wetenschappers achter het project iSPEX.
Fijnstof in de lucht heeft invloed op van alles en nog wat: het luchtverkeer, het klimaat, en de gezondheid van mensen. Belangrijk dus om in kaart te brengen hoeveel van het spul waar te vinden is. Normaal gesproken gebeurt dat met satellieten en gespecialiseerde installaties op de grond. Maar het Nederlandse project iSPEX schakelde duizenden burgers in, gewapend met een ietwat opgevoerde smartphone. En dat werkt ook prima, zo blijkt uit het eerste wetenschappelijke artikel over de resultaten.
Speciaal opzetstukje
Om deel te kunnen nemen aan iSPEX moet je de camera van je iPhone van een speciaal opzetstukje voorzien. (KIJK-lezers konden dit opzetstukje vorig jaar gratis aanvragen.) Vervolgens richt je de camera op de blauwe lucht, zodat verschillende eigenschappen kunnen worden gemeten van zonlicht, dat dat door fijnstofdeeltjes kan worden verstrooid.
Op 8 en 9 juli en 5 september vorig jaar was het helder genoeg voor iSPEX-metingen; toen werden dan ook officiële meetdagen gehouden. De duizenden metingen die burgerwetenschappers tijdens deze dagen verzamelden, verwerkten initiatiefnemer Frans Snik (bekend van KIJK Live!) en zijn team tot een kaart (links) die laat zien hoe ondoorzichtig de lucht op elke plek is ten gevolge van fijnstof. Hierbij geven de blauwe puntjes de locaties aan waar burgerwetenschappers iSPEX-metingen deden:
Deze kaart bleek vervolgens goed overeen te komen met waarnemingen van de satelliet MODIS (de kaart rechts), alsmede met metingen gedaan met grondstations. Bovendien is de iSPEX-kaart gedetailleerder dan de satellietkaarten op de plekken waar veel metingen zijn gedaan: hier zijn details van 2 kilometer groot te zien, terwijl een satellietkaart van fijnstof niet preciezer is dan 10 tot 20 kilometer.
Internationaal vervolg
Aan het eind van hun artikel concluderen Snik en collega’s dan ook dat hun burgerwetenschapsproject “cruciale informatie kan verzamelen over deeltjes in de atmosfeer, die data verzameld door professionele instrumenten kan aanvullen”. Een veelbelovende techniek dus, die een internationaal vervolg lijkt te krijgen. De wetenschappers hebben namelijk in het kader van het Internationaal Jaar van het Licht (2015) een Europese subsidie gekregen om het project naar andere landen uit te breiden. Uiteindelijk doel is een wereldwijd netwerk van fijnstof metende smartphones.
Leuk detail: in het artikel in Geophysical Research Letters wordt onder het kopje ‘Acknowledgements’ KIJK genoemd, dat uitgebreid aandacht besteedde aan het project tijdens de aanloop en zoals gezegd hielp bij het verspreiden van de iSPEX-opzetstukjes. Hebben we ook eens een keer zelf bijgedragen aan wetenschappelijk onderzoek, in plaats van er alleen maar over te rapporteren…
Bronnen: Geophysical Research Letters, Astronomie.nl
Beeld: iSPEX