Wie winnen de Nobelprijzen van 2016 en waarvoor precies? Wij proberen het je te vertellen voordat de winnaars bekend worden gemaakt.

Volgende week worden ze bekendgemaakt: de Nobelprijzen van dit jaar. Maar in plaats van netjes op de aankondigingen te wachten, deden we in KIJK 9/2016 een dappere poging om van tevóren uit te vogelen welke topwetenschappers er straks naar Stockholm mogen. Hier in het kort onze voorspellingen.

Nobelprijs voor de scheikunde

Waarvoor? Vorig jaar wist iedereen zeker dat ze een Nobelprijs zouden krijgen: Jennifer Doudna en Emmanuelle Charpentier, de bedenkers van de revolutionaire DNA-knutseltechniek CRISPR-Cas. Het gebeurde niet. Dit jaar dus de herkansing.

Waarom? CRISPR-Cas maakt DNA-bewerkingen met straaljagersnelheid mogelijk. Vóór het CRISPR-tijdperk – dat wil zeggen: tot 2013 – had je als onderzoeker zo’n vijf jaar nodig om tientallen genen in een cel te bouwen. Met CRISPR kan het in twee weken. En het trucje werkt ook nog eens bij alle microben, planten en dieren.

Nobelprijs voor de vrede

Waarvoor? Edward Snowden maakt een grote kans om de Nobelprijs voor de vrede te winnen. Toen Snowden als systeembeheerder bij de Amerikaanse inlichtingendienst NSA werkte, lekte hij talloze documenten over geheime en illegale observatieprogramma’s van de VS.

Waarom? Door Snowden deze prijs te geven, maakt het Nobelprijscomité een statement voor het recht van privacy. Verder heeft Snowdens actie ervoor gezorgd dat er allerlei privacywetten zijn doorgevoerd in de VS die er zonder hem nooit waren geweest. Daarnaast is Snowden ethisch gezien van vrijwel onbesproken gedrag.

Nobelprijs voor de economie

Waarvoor? Merijn Knibbe, econoom in Leeuwarden, heeft maar liefst drie tips voor ons. Het International Labour Organization (ILO) is de eerste. Deze organisatie brengt ingewikkelde fenomenen zoals werkeloosheid in kaart. Ook de Australische econoom Steve Keen staat op het lijstje van Knibbe. Hij betoogt dat de (neoklassieke) mainstream-economie tot de kredietcrisis leidde. De derde optie is milieu-econoom Herman Daly. Hij ontwikkelde een methode om welvaart veel breder te meten.

Waarom? Economen zijn vooral bezig met modellen, waar ze dan de werkelijkheid in persen. Deze drie kanshebbers voor de Nobelprijs voor de economie doen het andersom. Volgens Knibbe zet dit economen weer met beide benen op de grond.

Nobelprijs voor de geneeskunde

Waarvoor? Alex Matter en Brian Druker zijn uitstekende kandidaten voor de Nobelprijs voor de geneeskunde. Deze twee Amerikaanse onderzoekers zijn het brein achter het kankergeneesmiddel imatinib.

Waarom? Imatinib is ’s werelds eerste doelgerichte medicijn tegen kanker. Het verdubbelt de verwachte levensduur van onder meer leukemiepatiënten. En het middel werkt zó gericht tegen vooral kankereiwitten dat er geen ingrijpende bijwerkingen zijn, zoals bijvoorbeeld bij chemotherapie.

Nobelprijs voor de natuurkunde

Waarvoor? Wij gokken dat deze prijs dit jaar wordt gegeven aan onderzoekers die zich bezig houden met verstrengeling: het gegeven dat twee deeltjes een quantummechanische band met elkaar kunnen hebben. Wij pleiten ervoor dat de Delftse wetenschapper Ronald Hansson samen met de Fransman Alain Aspect en Oostenrijker Anton Zeilinger de winnaar wordt.

Waarom? Hansson heeft er met zijn experiment voor gezorgd dat verstrengeling nóg steviger dan voorheen in zijn schoenen kwam te staan. Aspect en Zeilinger deden al eerder baanbrekende experimenten binnen hetzelfde vakgebied.

Wil je het hele artikel lezen? Dat kan via Blendle (€).