KIJK-lezer Andries vraagt zich af of de energie die in een zwart gat verdwijnt ook weer ergens tevoorschijn komt. “En kan het niet zo zijn dat al die energie opeens verschijnt in een enorme explosie, en dat dit is gebeurd tijdens de oerknal?”

Allereerst is het belangrijk om een zwart gat niet te zien als een tunnel die ergens anders naartoe leidt. Dat lijkt meer op een wormgat; een verschijnsel waarvan het maar zeer de vraag is of het bestaat en zo ja, of er ooit materie doorheen te sluizen is. Een zwart gat trekt simpelweg alles wat erin is gevallen met zijn zwaartekracht naar zijn centrum toe, en daar blijft alle massa zitten, in een extreem op elkaar gepakte toestand.

Slechts een poefje

Wel ontploffen zwarte gaten waarschijnlijk aan het einde van hun bestaan. Dat hangt samen met de veronderstelling dat een zwart gat langzaam verdampt doordat het zogenoemde hawkingstraling uitzendt (inderdaad, een verschijnsel bedacht door Stephen Hawking). Het staartje van dat proces gaat gepaard met een explosie van zo’n 5 miljoen megaton.

Dat is op zich best veel; bijna duizend keer het complete kernwapenarsenaal van de hele aarde. Maar naar heelalbegrippen is het slechts een poefje, waarvan niet te verwachten valt dat het een oerknal zou kunnen veroorzaken.

Mini-ontploffinkjes

Toch heeft Andries een punt, zegt sterrenkundige Marco Spaans. “Tenminste, als je kijkt naar alle zwarte gaten in ons heelal tegelijk, en daar dan de quantummechanica op toepast.” Dan blijken in een zwart gat continu minuscule zwarte gaatjes op te duiken, die via de genoemde hawkingstraling gelijk weer verdampen.

“Dat lijkt geen belangrijk effect, maar het vindt elke 10 tot de macht -43 seconde plaats in elk van de 10 tot de macht 19 zwarte gaten in het waarneembare heelal.” En samen zouden al die mini-ontploffinkjes de huidige, versnelde uitdijing van ons heelal kunnen verklaren, zegt Spaans.

Oftewel: één zwart gat levert geen nieuwe oerknal op. Maar alle zwarte gaten samen hebben misschien wel een oerknal-achtig effect op ons heelal.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]!

Beeld: Alain R/CC BY-SA 2.5 Generic