12 december 2025 15:00
Tekening van iemand die vuur maakt met een vuurstenen vuistbijl en pyriet. Beeld: Craig Williams/The Trustees of the British Museum.
In deze rubriek tipt de redactie elke week wat de beste of interessantste artikelen op de website waren. Deze keer: zijn Uranus en Neptunus wel ijsreuzen, het oudste door mensen gemaakte vuur, en de keerzijde van een circulaire economie.
Zou het zo kunnen zijn dat onze aannames over de samenstelling van Neptunus en Uranus niet kloppen? Volgens twee onderzoekers van de Universiteit Zürich is dat antwoord ja. Zij claimen niet dat de twee blauwe planeten ofwel rotsachtig ofwel ijsachtig zijn, maar alleen dat het allebei zou kunnen.
Het kunnen aansteken van een vuurtje is een van de belangrijkste uitvindingen in de geschiedenis van de mensheid. Vuur bood de vroege mens talloze voordelen: het was warm, hield gevaarlijke dieren op afstand en maakte het mogelijk om te koken, waardoor een veel grotere verscheidenheid aan voedsel gegeten kon worden.
Maar sinds wanneer maken mensen vuur? Dat is niet duidelijk. Het is namelijk enorm moeilijk om onderscheid te maken tussen vuur dat door mensen is gemaakt en vuur dat op een natuurlijke manier is ontstaan, bijvoorbeeld na een blikseminslag. Typische sporen – zoals houtskool of verbrande materialen – zijn bovendien kwetsbaar en blijven meestal niet lang bewaard. Toch zijn er aanwijzingen dat mensachtigen in Afrika al minstens een miljoen jaar gebruikmaken van vuur, maar archeologen gaan ervan uit dat die vuren nog niet zelf aangestoken waren.
De oudste overtuigende sporen van het maken van vuur zijn gevonden in Frankrijk en zijn zo’n 50.000 jaar oud. Maar archeologen van het British Museum schrijven nu in Nature dat ze bewijs hebben gevonden dat mensachtigen al minstens 400.000 jaar zelf hun vuurtjes stoken.
Een van de manieren om de opwarming van de aarde tegen te gaan, is het elektrificeren van apparaten. In de ideale wereld worden deze ook volledig gerecycled. In theorie een goed idee, maar de praktijk kent obstakels. Momenteel belandt zo’n vijftien procent van het wereldwijde elektronische afval in Ghana, waar het onder niet-gereguleerde omstandigheden wordt gerecycled. Met grote gevolgen voor de bevolking. Dat blijkt uit een nieuwe studie die is gepubliceerd in het vakblad Urban Sustainability.
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
