Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het skelet van een volwassen mens bestaat uit circa 206 botten. Hoeveel wegen al die beenderen bij elkaar?
Volgens een slimme weegschaal met bio-impedantiemeter bij de sportschool heeft Karel (44) een totale botmassa van ruim 2 kilogram. Zo weinig?! Dat kan onmogelijk kloppen. Maar hoeveel wegen je botten dan wel?
Lees ook:
Nieuw skelet
Er bestaat een wiskundige formule om je botmassa mee te schatten, vertelt internist-endocrinoloog Liesbeth Winter van het Leids Universitair Medisch Centrum. “Die is bepaald met behulp van metingen bij overleden mensen”, zegt ze. “Je totale botmassa in kilogram blijkt ongeveer gelijk te zijn aan -0,25 kilogram plus 0,046 keer je lengte in centimeter plus 0,036 keer je lichaamsgewicht in kilogram minus 0,012 keer je leeftijd in jaren.” Voor Karel (1,85 meter, 89 kilogram) komt dat uit op bijna 11 kilogram. Veel meer dan die ‘slimme’ weegschaal denkt, maar toch ook weer niet zóveel…“Botten zijn niet massief”, legt Winter uit. “Dan zouden ze veel te zwaar zijn om mee te zeulen.”
Ze vertelt dat botten eigenlijk organen zijn, waarin continu aanmaak en afbraak van weefsel plaatsvindt. “In tien jaar tijd is je hele skelet vervangen”, zegt Winter. “Tot je een jaar of 25 à 30 bent, maak je meer bot aan dan dat je afbreekt. Daarna verlies je juist botmassa. Uiteindelijk kan dat leiden tot botontkalking oftewel osteoporose. Bij vrouwen na de overgang neemt de botafbraak door hormonale veranderingen nog sterker toe. Bij mannen duurt het wat langer.”
Poreuze botten
Mensen met botontkalking breken makkelijker een bot. Wat kunnen we doen om onze botmassa op peil te houden? “Sporten helpt, vooral zogeheten gewichtsdragende beweging. Op en neer springen is dus goed, en hardlopen of wandelen. Fietsen heeft voor je botten minder zin. Professionele fietsers blijken een lagere botdichtheid te hebben dan professionele hardlopers.”
Een laag gewicht geeft een hoger risico op botontkalking. Je belast (en traint daarmee) je botten meer als je meer lichaamsgewicht hebt. “Maar overgewicht is niet gezond, ook niet voor je botten”, zegt Winter. “Je krijgt bijvoorbeeld meer slijtage van de gewrichten oftewel artrose.”
En helpt het om veel kalk te eten? “Calcium is vooral nodig om – samen met
vitamine D – het bot hard te krijgen. Het zit onder meer in zuivel en groene
groenten. In Nederland komt het niet vaak voor dat mensen er te weinig
van binnenkrijgen. Een groter probleem is een gebrek aan vitamine D, door te weinig zonlicht. Bejaarden die nauwelijks buitenkomen, maar ook jongeren die de hele dag zitten te gamen, kunnen daar zwakkere botten door krijgen.”
Deze vraag kon je vinden in KIJK 6/2019.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Tekst: Diana de Veld
Beeld: 123RF