Voor het eerst zijn in het wild nakomelingen van gewervelde dieren gevonden die via maagdelijke voortplanting ter wereld zijn gekomen.

Haaien in gevangenschap hebben hun verzorgers wel eens verrast door nakomelingen te krijgen zonder bevruchting. Wetenschappers hebben tot nu toe alleen gezien dat gewervelde dieren in gevangenschap zich via ‘maagdelijke voortplanting’ kunnen voortplanten. Nu hebben Amerikaanse onderzoekers voor het eerst koters van een zaagvis in het wild gevonden die op dezelfde manier zijn geboren.

Grote verrassing

De wetenschappers onderzochten de zaagvispopulatie in eerste instantie omdat ze wilden weten of verwante vissen zich met elkaar voortplanten. De populatie is namelijk nog maar 1 tot 5 procent van de grootte in 1900. Hierdoor hebben de vissen weinig keus met wie ze nakomelingen krijgen.

Uit de data die de onderzoekers verzamelden, kwam een grote verrassing. 3 procent van de jongen waren ter wereld gekomen via maagdelijke voortplanting. Dit betekent dat er mannetjes geen rol hebben gespeeld bij de bevruchting. Doordat het DNA van deze nakomelingen ontzettend veel overeenkomsten heeft met dat van hun moeder, wisten de onderzoekers dat de dieren via ongeslachtelijke voortplanting zijn geboren.

Opslokken

Hoe is de eicel dan wel bevrucht? Tijdens de rijping van de eicel ontstaat er één volgroeide eicel en drie zogenaamde poollichaampjes. Alle vier de cellen bevatten de helft van de chromosomen van de moeder. Bij een maagdelijke voortplanting slokt de eicel een poollichaampje op in plaats van een spermacel. Op deze manier kan een zaagvis alsnog een nakomeling maken met de normale hoeveelheid chromosomen.

De onderzoekers denken dat dieren dit voornamelijk doen wanneer ze in heel kleine populaties leven, zoals de bedreigde zaagvis. De kans dat een vrouwtje dan een geschikt mannetje tegenkomt is een stuk kleiner. Mogelijk gaat ze daarom over op ongeslachtelijke voorplanting.

De wetenschappers roepen collega’s op om in hun databases te zoeken naar meer bewijzen dat gewervelde dieren zich in het wild op deze manier voortplanten.

Bronnen: Current Biology, Cell Press via EurekAlert!

Beeld: David Iliff/CC BY 2.5