Het genoom van een nogal vreemde zeespin is in kaart gebracht. Zodat we nu weten hoe het kan dat de organen van het dier niet in zijn buik maar in zijn poten zitten. 

Wetenschappers van onder andere de University of Vienna hebben het DNA van de zeespin Pycnogonum litorale in kaart gebracht. Hoewel de zeespin een verre neef is van spinnen en schorpioenen, blijkt het dier toch behoorlijk anders geëvolueerd dan zijn familieleden. Wat op zich niet vreemd is, want dat het dier raar in elkaar zit, was al eerder opgevallen. 

Lees ook:

• Deze zeespin groeit zijn eten op zijn eigen lichaam
• De kots van deze spin is veel gevaarlijker dan zijn beet

Te klein buikje

Deze zeespinnen staan in het Nederlands ook bekend als michelinmannetjes. Vanwege hun blob-achtige uiterlijk. Maar anders dan het mannetje van Michelin hebben de dieren een extreem klein buikje. Zelfs zo klein dat hun organen er niet in passen. Oplossing: de belangrijke organen die bij andere dieren in hun buikholte liggen, zitten bij P. litorale in de poten.

Michelinmannetjes komen ook in de Noordzee voor. De diertjes zijn maar een paar centimeter groot. Anders dan andere zeespinnen en landspinnen hebben ze geen klauwtjes bij hun mond waarmee ze voedsel vastpakken en naar binnen schuiven. In plaats daarvan hebben michelinmannetjes een priksnuit. Die steken ze in een zeeanemoon, waarna ze wat vloeistof uit hun slachtoffer opslobberen.

DNA in kaart

De onderzoekers achterhaalden eerst de DNA-volgorde van een michelinmannetje. Daarbij zijn grote stukken DNA geanalyseerd, maar dan is nog niet bekend welke fragmenten precies waar in het genoom liggen. In een tweede analyse, van een tweede michelinmannetje, keken ze welke genen dicht bij elkaar liggen. Zo kregen de wetenschappers een completer beeld van het genoom. 

Daarnaast onderzochten ze welke genen actief zijn in verschillende stadia van het leven van een zeespin, zoals de larve en het volwassen dier. Zo hoopten ze meer informatie te achterhalen over het vreemde bouwplan van het michelinmannetje. Speciale aandacht gaven de onderzoekers aan de zogeheten hoxgenen.

Waar komt dit been?

Hoxgenen regelen bij dieren, dus ook bij mensen, waar welke lichaamsdelen komen te liggen. Het zijn dan ook evolutionair gezien oude genen. Bij het michelinmannetje blijkt een belangrijk deel van de hoxgenen te ontbreken. Ergens in de evolutie heeft de zeespin deze genen geloosd.

De onderzoekers zagen dat het gen abdominal-A ontbreekt. Bij andere dieren regelt dit gen de organisatie van de buikregio, wat verklaart waardoor het michelinmannetje een minimale buikholte heeft. En hoe het kan dat de organen van de zeespin in zijn poten zijn beland. De wetenschappers hopen dat studies als deze ons leren hoe dieren hun lichaam in elkaar zetten.

Bron: BMC Biology

Beeld: Hans Hillewaert/CC BY-SA 4.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!