Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Nederlandse wetenschappers hebben ontdekt dat er veel meer nanoplastic in de Noordelijke Atlantische Oceaan zit dan gedacht.
Dat de oceanen flink vervuild zijn met plastic, is bekend. Maar er zit nog veel meer plastic in het water dan gedacht, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ).
Onderzoeken die de hoeveelheid plastic in oceanen proberen in te schatten, focussen voornamelijk op macroplastic (stukken die groter zijn dan 5 millimeter) en microplastic (deeltjes die kleiner zijn dan 5 millimeter). Maar er is nog een derde categorie die minder aandacht krijgt: nanoplastic, ofwel deeltjes die kleiner zijn dan 1 micrometer. Dat komt doordat ze door hun minuscule formaat moeilijk te detecteren zijn.
“Er waren een paar publicaties die aantoonden dat er nanoplastic in het oceaanwater zat, maar tot nu toe kon er nooit een schatting van de hoeveelheid worden gemaakt”, zegt onderzoeker Helge Niemann in een persbericht. Maar dat is nu dus voor het eerst wel gelukt.
Lees ook:
- Galapagospinguïn eet mogelijk veel microplastics
- Onderzoek bevestigt: er zit microplastic in bloed van Nederlanders
De eerste tien meter onder het wateroppervlak is het meest vervuild
De Nederlandse onderzoekers verzamelden daarvoor watermonsters op twaalf locaties in de Noordelijke Atlantische Oceaan, en op verschillende dieptes. Ze filterden alle deeltjes die groter dan 1 micrometer zijn eruit. Vervolgens gebruikten ze geavanceerde technieken, zoals massaspectrometrie, om plasticmoleculen in de monsters te herkennen. Zo konden ze vaststellen hoeveel nanoplastic er in de monsters zat.
De eerste tien meter onder het wateroppervlak bleek het meest vervuild te zijn, maar ook op de zeebodem troffen de onderzoekers nanoplastic aan. En hoe dichter de monsters bij de Europese kust waren verzameld, hoe vervuilder ze waren.
‘Schokkende hoeveelheid’
Op basis van de twaalf locaties maakten de onderzoekers een schatting van de totale hoeveelheid nanoplastic in de bovenste tien meter water van de Noordelijke Atlantische Oceaan. En die komt uit op 27 miljoen ton nanoplastic. Ter vergelijking: dat is ongeveer evenveel als alle macro- en microplastic in zowel de Noordelijke als Zuidelijke Atlantische Oceaan bij elkaar.
En dan is dit waarschijnlijk nog een onderschatting. Met hun data lukte het de onderzoekers alleen om een betrouwbare schatting te maken voor de eerste tien meter onder het wateroppervlak. De daadwerkelijke hoeveelheid, als je wel alle dieptes meeneemt, zal dus nog hoger zijn. Bovendien kunnen nanoplastics kleven aan grotere deeltjes, waardoor ze tijdens het filteren uit de monsters zijn gehaald en dus niet gemeten zijn.
Sophie ten Hietbrink, een van de onderzoekers, noemt het dan ook een “schokkende hoeveelheid”. “Maar hiermee hebben we nu wel een belangrijke verklaring voor de paradox van het missende plastic.” Lang niet al het plastic dat ooit in de wereld is geproduceerd, kan worden teruggevonden. Blijkbaar drijft een groot deel dus als minuscule deeltjes in de oceanen.
Niet op te ruimen
Nanoplastic kan daar via verschillende routes terechtkomen. Bijvoorbeeld doordat grotere deeltjes onder invloed van zonlicht en golven uiteenvallen. Een deel stroomt ook via rivieren de oceanen in. Nanoplastics zweven zelfs in de lucht en kunnen met regenwater naar beneden vallen.
Hoe deze vervuiling ecosystemen beïnvloedt, moet nog worden onderzocht. Toch is al bekend dat nanoplastic in elk niveau van een ecosysteem kan binnendringen, van bacteriën en andere micro-organismen tot vissen en toproofdieren. Ook mensen krijgen de deeltjes binnen. Ze zijn bijvoorbeeld zelfs aangetroffen in onze hersenen.
De onderzoekers benadrukken dat de hoeveelheid nanoplastic in het oceaanwater een belangrijk inzicht is, maar dat er nu weinig meer aan te doen is. Niemann: “De nanoplastics die er zijn, kunnen nooit worden opgeruimd. Een belangrijke boodschap van dit onderzoek is dus dat we in ieder geval verdere vervuiling van ons milieu met plastic moeten voorkomen.”
Bronnen: Nature, NIOZ via EurekAlert!