24 oktober 2025 09:00
Smeltwater is een belangrijke bron van voedingsstoffen voor het leven in zee. Maar als gletsjers zich terugtrekken, zitten er ook minder voedingsstoffen in hun smeltwater, concluderen wetenschappers.
In het smeltwater van gletsjers zitten vaak hoge concentraties mangaan, zink en ijzer. Deze mineralen dienen als voeding voor fytoplankton, dat weer een belangrijke voedingsbron is voor vissen en andere zeedieren. Uit een nieuwe studie blijkt nu dat deze voedselkringloop onder druk kan komen te staan, omdat het smeltwater van terugtrekkende gletsjers minder mineralen bevat. Hoe kan dat?
Lees ook:
Als gletsjers over een berg schuren, belandt een deel van het sediment en gepulverd gesteente in zee, met daarin sporenelementen van ijzer en mangaan. Dat zijn nuttige voedingsstoffen voor de mariene ecosystemen van onder meer Alaska, Antarctica en Groenland. Omdat vanwege klimaatverandering veel gletsjers krimpen, wilden de onderzoekers weten of dat ook gevolgen heeft voor het nutriëntengehalte in het smeltwater.
Om hun hypothese te testen, trokken de wetenschappers van het Scripps Institution of Oceanography (VS) naar de Golf van Alaska om daar twee gletsjers te onderzoeken. Deze bevinden zich op twee aan elkaar grenzende fjorden, maar waar de ene gletsjer sinds 1950 met 15 kilometer is gekrompen, is de ander nog steeds stabiel.
Omdat ze over hetzelfde gesteente schuren, is het bronmateriaal van het sediment in hun smeltwater vrijwel identiek. Dat zijn de ideale omstandigheden voor een analyse: als er toch een mineralenverschil wordt aangetroffen, komt dat in ieder geval niet door de rotssamenstelling van de berg.
De onderzoekers namen monsters van het oppervlaktewater, sediment en ijs. Daarna onderzochten ze hun monsters met name op mangaan, ijzer en fosfor. Ze bekeken ook de biologische beschikbaarheid van deze elementen. Met andere woorden: hoe eenvoudig is het voor levende organismes om de stoffen op te nemen in het lichaam en te gebruiken.
De resultaten waren duidelijk. In het sediment van de stabiele gletsjer, Aialaik Glacier, kwam 18 procent van het ijzer en 26 procent van het mangaan in biologisch beschikbare vormen voor. In de krimpende gletsjer, Northwestern Glacier, was dat respectievelijk 13 en 14-15 procent.
Verder was duidelijk te zien dat het sediment uit de terugtrekkende gletsjer chemisch verweerd was. De onderzoekers vermoeden dat dit komt omdat het smeltwater en sediment van deze gletsjer er langer over doet om de oceaan te bereiken. Daardoor is er meer kans op chemische reacties die het ijzer en mangaan minder biologisch beschikbaar maken.
“Hoe langer water in contact staat met rots of sediment, hoe meer chemische verwering optreedt”, vertelt geochemicus Sarah Aarons. “Een terugtrekkende gletsjer stuurt misschien meer sediment de oceaan in, maar wel met lagere concentraties biologisch beschikbare voedingsstoffen.”
Het geërodeerde materiaal van de stabiele gletsjer zou je ‘verser’ kunnen noemen, omdat het een kortere afstand aflegt tot het in zee uitkomt. Daardoor is er ook minder kans dat er chemische verwering optreedt.
“We zien duidelijk dat er geochemische verschillen tussen deze twee gletsjers bestaan, die we kunnen linken aan hun staat van terugtrekking”, vertelt hoofdauteur Kiefer Forsch. “Maar dit onderzoek is een momentopname van twee gletsjers in één regio. Of deze patronen ook te zien zijn bij andere gletsjers, die zich op andere typen rots en in andere fases van terugtrekking bevinden, kan alleen worden geconcludeerd na meer onderzoek.”
Maar áls deze bevindingen voor meer gletsjers gelden, dan “kan dat een serieuze impact hebben op de productiviteit van mariene ecosystemen”, aldus Aarons.
Bronnen: EurekAlert!, Nature Communications
Hoofdbeeld: Kiefer Forsch/Scripps Institution Of Oceanography
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
