09 oktober 2025 12:00
Op verschillende plekken ter wereld zijn door toedoen van natuurlijke processen of menselijke ingrepen gaten, kraters en scheuren in de grond ontstaan. Sommige zijn vervreemdend, andere ronduit angstaanjagend. Deze vijf zogenoemde hell holes springen er voor ons uit.
Het ziet er meer uit als het paradijs dan de hel, maar toch heet deze plek Devil’s Den, oftewel: schuilplaats van de duivel. We kijken hier naar het binnenste van een ingestorte grot in Florida. Of om preciezer te zijn een zinkgat – met een diameter van zo’n 30 meter en een diepte van 15 meter – dat enkele eeuwen geleden is ontstaan toen een kalkstenen grot boven een ondergrondse rivier instortte. En die rivier heeft een aangename temperatuur van 22 graden Celsius. De plek is begin jaren negentig dan ook opengesteld voor mensen die er willen duiken of snorkelen.
Deze kikkervisvormige scheur in het Siberische landschap oogt oppervlakkig, maar reikt tot wel 100 meter diep. Bij de lokale bevolking staat de spleet dan ook wel bekend als de Poort naar de Onderwereld. Hij is ontstaan doordat grootschalige ontbossing van het gebied de permafrost aantastte en de bodem deed verzwakken tot het punt van instorting. De scheur heeft een lengte van ongeveer een kilometer, maar wordt langer – zo’n 10 tot 30 meter per jaar, wijzen studies uit. Dit komt waarschijnlijk door de opwarming van de aarde, die het permafrost steeds verder doet smelten.
In 1883 arriveerden de ontdekkingsreizigers Gustav Fischer en Joseph Thomson in een bijzonder Keniaans gebied, met smalle doorgangen tussen steile rotswanden. Ze noemden het Hell’s Gate (Poort van de Hel), nu een nationaal park van 68 vierkante kilometer. Verreweg de bekendste locatie: de Njorowa Gorge, waar toeristen een wandeling kunnen maken door een diepe kloof die door erosie is ontstaan. Op sommige plekken is die maar enkele meters breed. Naast toeristen trekt Njorowa Gorge ook filmmakers aan. Onder andere scenes van Tomb Raider: Cradle of Life en King Solomon’s Mines zijn er opgenomen.
Een rond, pikzwart gat dat recht de aarde in duikt. Op 15 september 2021 slaagden acht speleologen er voor het eerst in de bodem van dit natuurlijke zinkgat in Jemen te bereiken – op een diepte van 112 meter. De wanden van het gat, zo zagen ze, waren allesbehalve pikzwart. Ze vormden een kleurrijk geheel door mineraalafzettingen zoals stalagmieten en stalactieten, en grotparels – bolletjes van calciumcarbonaat die zijn gevormd door druppelend water. Op de grond ontdekten de speleologen een populatie slangen. De officiële naam van dit zinkgat is de Well of Barhout (Bron van Barhout), maar onder de bevolking is het beter bekend als de Well of Hell.
Er doet een aantal wilde verhalen de ronde over de oorsprong van de Krater van Derweze – ook wel de Poort naar de Hel genoemd – in de woestijn Karakum in Turkmenistan. Maar de meest waarschijnlijke verklaring voor deze krater vol vuur luidt als volgt. In 1971 boorden Sovjet-wetenschappers hier een ondergrondse gasbel aan. Om te voorkomen dat er giftige gassen vrijkwamen, staken ze het gas aan – in de veronderstelling dat het vuur binnen enkele dagen zou doven. Die beslissing leidde echter tot het instorten van de grond, waardoor een krater ontstond van 70 meter breed en 20 meter diep. Decennia later brandt het vuur nog altijd, gevoed door methaan dat uit de ondergrond sijpelt.
Recentelijk bleek dat de Poort naar de Hel misschien aan het sluiten is.
Dit beeldverhaal staat ook in het extra dikke zomernummer van KIJK.
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
