10 november 2025 09:15
Mysterieuze gaten op een berg in Peru. Beeld: Robert Shippee/photo reproduced courtesy of the American Natural History Museum.
In het zuiden van Peru ligt Monte Sierpe (slangenberg), een reeks van ruim vijfduizend gaten waarvan niemand weet wat ze zijn of waar ze voor dienden. Maar onderzoekers hebben een nieuwe theorie: de plek was een belangrijke handelslocatie.
Monte Sierpe, ook wel bekend als de Band of Holes, laat archeologen al jaren achter hun oren krabben. Zo’n 5200 gaten van één tot twee meter breed en een halve tot één meter diep liggen keurig op een rij in de Pisco-Vallei in het Andesgebergte. In 1933 werden foto’s van de gaten gepubliceerd door National Geographic (zie de foto bovenaan dit artikel). Sindsdien wordt er gezocht naar hun betekenis.
De gaten zijn allemaal met de hand uitgegraven, en zoals gezegd ook keurig uitgelijnd. Dat moet een reden hebben, maar welke? Volgens een nieuwe theorie werd er op deze locatie veelvuldig gehandeld. Dat zeggen onderzoekers van de University of Sydney (Australië) en de University of South Florida (VS). Ze publiceerden hun bevindingen in het vakblad Antiquity.
Lees ook:
“Waarom zouden mensen meer dan vijfduizend gaten maken in de bergen van zuidelijk Peru? Waren het tuinen? Kon je er water in opslaan? Hadden ze een landbouwfunctie? We weten niet waarom ze hier zijn, maar we hebben wel veelbelovende nieuwe informatie gevonden die ons richting nieuwe theorieën wijst”, vertelt hoofdauteur Jacob Bongers van de University of Sydney.
De onderzoekers vermoeden dat de gaten van voor het Inca-tijdperk zijn. Ze zouden zijn uitgegraven door de Chincha, een oude beschaving die voor de Inca’s in deze regio leefde. Die zou hier ruilhandel hebben gedreven. Dat baseren de onderzoekers op de grondanalyses van de gaten en hoge-resolutie luchtfoto’s, gemaakt met drones.
In de grondmonsters troffen ze oude maïspollen aan, een van de belangrijkste gewassen in de Andes. Daarnaast vonden ze riet, dat eeuwenlang werd gebruikt om manden mee te vlechten. Het idee is dat mensen planten in de gaten deponeerden en gevlochten manden gebruikten voor het transport.
“Wellicht was het een pre-Inca marktplaats, een soort vlooienmarkt”, aldus Bongers. Hij vermoedt dat mobiele handelaars, zoals koopvaarders en lamakaravanen, hier samenkwamen met boeren en vissers om hun waar te verkopen, waaronder katoen en maïs.
Monte Sierpe ligt strategisch gelegen tussen twee vroegere bestuurlijke locaties van de Inca’s en vlakbij een kruispunt van pre-Spaanse wegen. Ook ligt het tussen de lagere kustvlakte en de hooglanden in. Groepen uit beide regio’s konden elkaar hier ontmoeten en goederen uitwisselen.
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang elke donderdag het interessantste nieuws uit de wereld van wetenschap en technologie in jouw inbox.
Later, tijdens het Inca-tijdperk, kreeg de vlooienmarkt een nieuwe functie. Op de dronefoto’s was duidelijk een numeriek patroon in de indeling van de gaten te zien. De onderzoekers zagen ook dat de layout erg veel leek op een zogeheten quipu (khipu) die in dezelfde vallei is gevonden. Dit zijn koorden met knopen die door de Inca’s werden gebruikt als een soort boekhoudsysteem.
Bongers: “Ik zie deze gaten als een vorm van sociale technologie die mensen samenbracht, en later in het Inca-tijdperk gebruikt werd als een grootschalig boekhoudsysteem.”
Omdat de Band of Holes zo mysterieus is, gaat er ook al decennia allerlei misinformatie over rond, vooral online. Valse beweringen dreigen soms de kennis over en het erfgoed van inheemse volken te overschaduwen.
Daarom is het volgens Charles Stanish van de University of South Florida (VS), die ook meewerkte aan de studie, zo belangrijk om wetenschappelijk onderzoek naar Monte Sierpe te doen. “Wetenschappelijk werk kan ongefundeerde beweringen ontkrachten, die op meerdere manieren de inheemse bevolking het rechtmatige eigendom op hun verleden ontnemen.”
Het onderzoeksteam van de University of Florida gaat nu verder onderzoek doen naar de Band of Holes. Ze willen de plantenresten bestuderen die daar zijn gevonden, met name de medicinale. Stanish: “Iedere nieuwe plantensoort die we identificeren, maakt de Band of Holes nog interessanter.”
Bronnen: The University of Sydney, Antiquity
In elk nummer van KIJK Geschiedenis duik je in intrigerende verhalen over de rijke geschiedenis van de mensheid. Van eeuwenoude beschavingen tot beslissende momenten die onze wereld hebben gevormd.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK Geschiedenis en beleef het verleden voor minder!
