KIJK-columnist Ronald Giphart over het candaulisme: het tonen van je naakte vrouw aan iemand anders.
De afgelopen jaren stuitte ik vaak op fascinerende begrippen uit de menselijke procreatie. Zo kwam ik de term ‘candaulisme’ tegen. Eerlijk zeggen: wie kent dit begrip? Ik niet. Er bleek dus – zoals altijd – een enorme wereld achter schuil te gaan.
Het verschijnsel gaat terug tot de Griekse mythologie. Ooit was er een koning genaamd Candaulus, die zo verliefd was op zijn bevallige echtgenote dat hij graag met haar schoonheid te koop liep. Hij dwong een van zijn favoriete lijfwachten, Gyges, stiekem naar de koningin te kijken toen zij zich ’s nachts ontkleedde om te gaan slapen. Gyges was het er niet mee eens, maar deed het toch. Tot ongenoegen van de echtgenote van de koning, die hem in het donker herkende.
De volgende dag stelde ze hem voor de keuze: of hij zou zelfmoord plegen, of hij zou haar man vermoorden omdat deze haar eer had geschaad. De schrandere lijfwacht besloot tot het laatste: hij doodde de koning en nam daarna zelf op de troon plaats, en leefde nog lang en hopelijk gelukkig.
Sindsdien heeft de wereld van de haute sexualité er een aberratie bij. De actie van koning Candaulus is vereeuwigd in het candaulisme, dat valt onder te brengen in de seksuele subtakken ‘voyeurisme’ en ‘exhibitionisme’. Het gaat om de erotische handeling of fantasie dat een man zijn eigen vrouw naakt toont aan andere mannen, zodat die zich aan haar kunnen verlustigen.
Dat klinkt mij heden ten dage als een relatief onschuldig tijdverdrijf in de oren, maar toch heeft het in de geschiedenis voor schandalen gezorgd. Zo was er de zaak van ene Sir Richard Worsley, een Engelse politicus uit de achttiende eeuw. Ooit toonde hij stiekem aan zijn beste vriend hoe zijn vrouw naakt in bed zat. Prompt kreeg de vrouw, over wie het gerucht ging dat zij er maar liefst 27 minnaars op nahield, een verhouding met die beste vriend. Sir Richard besloot zijn voormalige gabber hierop voor het gerecht te slepen. Maar toen bleek dat hij de encounter zelf had uitgelokt, kreeg hij van de jury niet de torenhoge vergoeding die hij had geëist, maar een bedrag van 1 shilling.
Candaulisme blijkt in veel boeken en films voor te komen; zoveel dat ik me afvraag hoe het kan dat ik het begrip al die jaren heb gemist. Waarschijnlijk zijn er nog veel meer termen die het napluizen waard zijn. Vandaar mijn vraag: wie nog een bijzonder of mooi begrip uit de menselijke procreatie kent, mail het naar [email protected] en dan duik ik volgaarne in het onderwerp.
Ronald Giphart staat met zijn column in elk nummer van KIJK. Deze tekst werd eerder gepubliceerd in KIJK 4/2015.
Beeld: Erik de Klein