Onze ‘KIJK Antwoordt’-experts zijn van nature nieuwsgierige mensen die zich de hele dag van alles afvragen. Zo viel het ‘onze eigen’ medisch-deskundige Diana de Veld op dat als we ‘dat mens’ zeggen, we daarmee altijd een onsympathiek bedoelen. En ze wil graag weten hoe dat zo is gekomen.

Tweeduizend jaar geleden gebruikte men in het Germaans voor ‘mens, persoon’ het woord man en voor ‘menselijk’ het daarvan afgeleide menniska. Geleidelijk aan kreeg man zijn huidige betekenis van ‘kerel’. Voor ‘mens, persoon’ gebruikte men voortaan menniska – de rechtstreekse voorloper van ons moderne woord mens.

Menniska was zowel een de-woord als een het-woord en in verschillende Germaanse talen zie je daar nu nog de sporen van. Het Deense menneske is onzijdig, maar het Zweedse människa is mannelijk.

Het mens

In het Nederlands bestaat de mens naast het mens. Een algemene taalwet luidt: als er twee vormen van een woord bestaan, zal één daarvan op den duur óf verdwijnen óf een andere betekenis krijgen. Dat eerste is in de Scandinavische talen gebeurd, het laatste in het Nederlands: het mens is een laatdunkende term voor ‘vrouw’ geworden.

In het Duits heeft das Mensch diezelfde lading, maar er zijn ook Duitse dialecten waar het juist ‘geliefde’ of ‘echtgenote’ betekent. Oók een vrouw, maar dan wel een leuke!

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]! Deze vraag kon je vinden in KIJK 11/2016.

Tekst: Gaston Dorren

Beeld: iStock/Getty Images