‘Bloed’ van oesters kan belangrijk worden in strijd tegen resistente superbacteriën

Tim Tomassen

21 januari 2025 15:00

oesters

Wetenschappers ontdekten dat het ‘bloed’ van oesters bepaalde eiwitten bevat die de werking van bestaande antibiotica flink boosten.

Bacteriën die resistent zijn tegen alle bestaande antibiotica vormen een steeds groter probleem. Ieder jaar sterven er wereldwijd bijna 5 miljoen mensen aan infecties met zulke superbacteriën. En dat aantal zal naar verwachting alleen maar toenemen. Onderzoekers zijn daarom naarstig op zoek naar nieuwe antibiotica en manieren om bestaande antibiotica te verbeteren. Daarvoor kijken ze nu in een onverwachte hoek: oesterbloed.

In het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE schrijven wetenschappers van Southern Cross University dat eiwitten in het ‘bloed’ van een Australische oestersoort (Saccostrea glomerata) bacteriën kunnen doden en de effectiviteit van bestaande antibiotica verbeteren.

Lees ook:

Antibioticum wordt 32 keer effectiever

Oesters filteren voortdurend water en halen daar hun voedsel, zoals plankton, uit. Maar in dat water zitten ook bacteriën, die dus ook de revue passeren. Daar moeten de schelpdieren zich tegen beschermen. Daarom besloten de onderzoekers juist in deze dieren te zoeken naar antibacteriële stoffen.  

En die vonden ze in het hemolymfe – een vloeistof in onder andere insecten en weekdieren dat vergelijkbaar is met bloed. In het lab konden ze aantonen dat bepaalde eiwitten in dat hemolymfe succesvol zijn in het doden van de bacteriën Streptococcus pneumoniae (die voornamelijk longontsteking veroorzaakt) en Streptococcus pyogenes (de boosdoener van streptokokkenkeel en roodvonk).

Maar de eiwitten konden ook de werking van bestaande antibiotica flink verbeteren. Door ze te combineren, werd de effectiviteit van die geneesmiddelen (afhankelijk van het type antibioticum en de bacterie) twee tot zelfs 32 keer hoger.

Een van de onderzoekers haalt hemolymfe – vergelijkbaar met bloed – uit een oester. Beeld: Kirsten Benkendorff/Southern Cross University.

Samenwerking verstoren

Hoe dat werkt? Bij veel infecties klonteren miljoenen bacteriën samen in een plakkerige matrix en hechten zich vast aan een oppervlakte. In zulke biofilms zijn ze beter beschermd tegen ons afweersysteem en antibiotica. De oestereiwitten bleken juist de vorming van die biofilms te verstoren, waardoor bacteriën niet meer kunnen samenwerken en kwetsbaarder zijn voor antibiotica.

De hemolymfe-eiwitten lijken dus een veelbelovende ontwikkeling in de strijd tegen antibioticaresistentie. Maar er is wel nog meer onderzoek nodig. Bijvoorbeeld naar de effectiviteit in dieren en uiteindelijk ook mensen, het is nu alleen nog in het lab onderzocht. De wetenschappers hebben wel al aangetoond dat de eiwitten niet gevaarlijk zijn voor menselijke cellen.

Bronnen: PLOS ONE, Southern Cross University, The Guardian

Beeld: Alexander Spatari/Getty Images

cover kijk 3-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

Meest gelezen

Bestel nu!