Fossiel van hondachtige uit de steentijd onthult vroege relatie met de mens

Evelyne Tuijp

23 april 2025 12:00

Schedel

Wetenschappers vinden een bijna compleet 16.000 jaar oud skelet van een hondachtige met aanwijzingen van domesticatie.

In Baume Traucade – een grottencomplex in het zuiden van Frankrijk – is een fossiel gevonden van een hondachtige uit het stenen tijdperk. Omdat het bijna volledig bewaard is gebleven, konden wetenschappers dit fossiel goed vergelijken met overblijfselen van andere dieren. Daaruit blijkt dat deze hondachtige bij de groep hoort van paleolithische honden – en een bijzondere relatie had met de mens. Hierover schrijven de onderzoekers in Quaternary Science Reviews.

Voorganger moderne hond?

Het skelet hoorde bij een volwassen vrouwtje van ongeveer 26 kilo met een schouderhoogte van 62 centimeter. Uit de vergelijking van het fossiel met allerlei hondachtigen, inclusief moderne honden en wolven, blijkt het bij de groep van paleolithische honden te horen. Dit zijn hondachtigen die kleiner zijn dan wolven uit het pleistoceen (2,58 miljoen tot 11.700 jaar geleden), maar waarbij het onzeker is of ze direct verwant zijn aan onze moderne hond. Daarom wordt deze soort vaak aangeduid met de naam Canis cf. familiaris, waarbij ‘cf’ een Latijnse term is voor ‘onzeker’. Het zou namelijk ook een soort wolf kunnen zijn die al uitgestorven is of een hybridesoort tussen paleolithische honden en wolven.

skelet van hondachtige
Het skelet (zonder schedel, zie foto boven het artikel) van de hondachtige die is gevonden in een Franse grot.

Domesticatie

Wanneer de mens precies startte met het temmen van hondachtigen staat nog ter discussie. Volgens een overzichtsstudie uit 2014 blijkt dat de meeste auteurs van wetenschappelijke artikelen schatten dat het 12.000 tot 15.000 jaar geleden begon.

Maar sommige studies concludeerden dat het proces al eerder begon, namelijk in het paleolithicum tot 30.000 jaar geleden. En dit onderzoek lijkt dat laatste iets meer te ondersteunen. Het skelet uit Frankrijk is namelijk 16.000 jaar oud en het dier was volgens de wetenschappers vermoedelijk al in een bepaalde mate gedomesticeerd.

Ze kwamen tot die conclusie omdat het dier verschillende gebroken botten had die zijn geheeld. Hierdoor vermoeden ze dat er mensen waren die deze hondachtige hebben verzorgd. Maar de onderzoekers vonden ook twee steekwonden in het schouderblad die niet waren geheeld, wat erop wijst dat deze kort voor haar dood zijn toegebracht. Waarschijnlijk was dit letsel juist veroorzaakt door de mens, omdat dezelfde verwondingen zijn gevonden in gehoefde dieren waarop gejaagd werd met speren en pijlen. Hoe de mens en deze hondachtige precies met elkaar omgingen, blijft onduidelijk.

In toekomstig onderzoek hopen de onderzoekers de relatie tussen mens en paleolithische honden verder uit te pluizen, en te ontdekken of ze verwant zijn aan moderne honden.

Bronnen: Quaternary Science Reviews, New Scientist

Beeld: Jean-Baptiste Fourvrel

Cover KIJK 6-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

PODCAST

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."