West-Afrika is behoorlijk groen, maar toch leven er relatief weinig grote herbivoren, zoals giraffen, olifanten en neushoorns. Hoe zit dat?

Planteneters verwacht je op plekken met veel planten. West-Afrika, ten zuiden van de Sahara, is zo’n plek. Verrassend genoeg leven hier veel minder grote herbivoren, zoals giraffen, olifanten en neushoorns, dan in het minder groene oosten en zuiden van het continent. Onderzoekers denken nu te weten waarom: er is te weinig zout in West-Afrika. Dat schrijven ze in het vakblad Nature Ecology & Evolution.

Lees ook:

• Splitst Afrika zich in tweeën?
• ‘Verloren’ vogelsoort na 20 jaar weer gespot in Congo

Natriumtekort

Terwijl de meeste mensen te veel zout binnenkrijgen, hebben veel dieren juist een tekort. Het gaat dan vooral om een tekort aan natrium, een mineraal dat in veel zoutsoorten zit. Hoewel natrium essentieel is voor dieren, is dat het voor de meeste planten niet.

Planten bevatten natrium alleen als het veelvuldig in de bodem of het grondwater zit. En dat kan per gebied sterk verschillen. “De hoeveelheid natrium in planten varieert met een factor duizend in Sub-Sahara-Afrika”, zegt onderzoeker Marcus Clauss in een persbericht. “In sommige gebieden kunnen wilde herbivoren simpelweg niet genoeg zout binnenkrijgen via hun voedsel.”

Vooral grote herbivoren hebben last van dit gebrek aan zout. Eerder onderzoek suggereerde namelijk dat het risico op een natriumtekort toeneemt met lichaamsgrootte.

Poepanalyse

Maar heeft de beschikbaarheid van zout en natrium ook echt effect op de verspreiding van grote herbivoren? Om dat te onderzoeken, maakten de wetenschappers een kaart waarop te zien is hoeveel natrium planten in verschillende Afrikaanse gebieden bevatten. Ze vergeleken die kaart met de populatiedichtheid van planteneters. Ze analyseerden ook de poep van de dieren, daaraan is namelijk te zien of ze genoeg zout binnenkrijgen.

Uit deze gegevens blijkt dat op plaatsen waar weinig natrium beschikbaar is, er ook weinig grote herbivoren voorkomen. En West-Afrika is inderdaad zo’n gebied met weinig natrium. Hoewel de onderzoekers vermoeden dat deze schaarste een belangrijke verklaring is voor het verrassend lage aantal grote herbivoren in dit gebied, spelen ongetwijfeld ook andere factoren mee, zoals overbejaging en de type vegetatie.

Conflict

De studie verklaart ook bepaald gedrag. “In Kenia gaan olifanten grotten binnen om aan natriumrijke rotsen te likken, terwijl ze in Congo in rivierbeddingen naar zout graven”, zegt onderzoeker Andrew Abraham. “Neushoorns, gnoes en zebra’s verzamelen zich vaak bij zoutvlaktes.” Hiervoor leggen de dieren soms lange afstanden af.

Het onderzoek roept ook een aantal zorgen op. Veel beschermde natuurreservaten liggen precies in gebieden met weinig natrium. Terwijl mensen op andere plekken soms juist natrium-hotspots hebben gecreëerd, bijvoorbeeld door zout over wegen te strooien of te boren naar aardolie of -gas. “Als dieren in hun natuurlijke habitat niet genoeg natrium kunnen krijgen, kunnen ze in conflict komen met mensen in hun zoektocht om hun zoutbehoefte te stillen”, aldus Abraham.

Bronnen: Nature Ecology & Evolution, Northern Arizona University via EurekAlert!

Beeld: Jason Zhao/Unsplash

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!