Onze technologie loopt ver achter bij die van de natuur, stelt bioloog Janine Benyus. Dieren, planten en microben zijn de volmaakte ingenieurs.
KIJK: Wat is uw persoonlijke favoriet binnen de biomimicry?
Janine Benyus: “Ik heb er veel, maar erg fascinerend vind ik deze. Voor de kust van Australië leeft een rode alg. Die alg heeft op zijn oppervalk helemaal geen bacteriën. Hij weet zichzelf volkomen schoon te houden. Hoe blijft zo’n alg bacterievrij? Hij doodt de bacterie niet, maar onderbreekt de communicatie van bacteriën.”
En wat hebben we daar aan?
“Een bacterie alleen kan niet zoveel kwaad. Bacteriën zijn pas een probleem als ze zich samen aan een oppervlak hechten in de vorm van een biofilm. Om die te vormen, staan ze chemisch voortdurend met elkaar in contact. Eentje landt op een oppervlak en ‘roept’ de anderen. Als ze met voldoende zijn, beginnen ze toxines te produceren en worden ze gevaarlijk. Die rode alg maakt een niet-giftige stof aan die de receptoren van bacteriën blokkeert. Dus zelfs als ze worden ‘geroepen’ door andere bacteriën, ‘horen’ ze niets en vertrekken ze weer. De alg voorkomt dat ze een biofilm vormen, zonder dat hij ze doodmaakt. Het bedrijf Biosignal heeft de strategie van deze alg nagebootst om besmettingen tegen te gaan.”
Je zou bacteriën toch net zo goed kunnen doodmaken?
“Nou, nee. Want wat is het probleem met bijvoorbeeld de ziekenhuisbacterie MRSA? Die bacterie vormt een suikerrijke biofilm waarmee hij zich beschermt tegen antibiotica. Daardoor moeten we steeds meer antibiotica en schoonmaakmiddelen gebruiken om die bacterie onschadelijk te maken, met als resultaat dat die bacterie resistent is geworden. Wat die alg doet is veel slimmer, want bij hem wordt de bacterie niet resistent.”
Waarom zou je die alg eigenlijk nabootsen? Je zou hem toch ook kunnen vangen of kweken en ‘uitmelken’?
“In het verleden hebben we constant natuurlijke producten gewonnen. Maar vroeg of laat blijkt dat we een natuurlijke bron uitputten. Zoveel rode algen zijn er namelijk helemaal niet. Het is beter als we leren om die substantie van de rode alg zelf te maken. Niet door algen te kweken of te melken. Er zijn veel te veel mensen op aarde om dat op een verantwoorde manier te doen.”
Dit is een fragment van een interview in KIJK 6/2010, in de winkel van 6 mei t/m 2 juni. De tekst werd geschreven door Hanny Roskamp.
Meer informatie:
Beeld: Syracuse University