Psychedelica kunnen helpen bij mentale stoornissen

Evelyne Tuijp

08 mei 2025 16:00

psychedelisch gekleurde paddenstoelen, psychedelica

Angstige muizen hebben na behandeling met psychedelische drugs minder ontstekingen in hun hersenen.

Correct gebruik van psychedelische drugs kan een kalmerende werking hebben op mensen. Daarom worden ze tegenwoordig soms als behandeling voorgeschreven voor verschillende mentale stoornissen, zoals depressie of posttraumatische stressstoornis (PTSS). Alleen is het nog niet volledig duidelijk waarom ze daarbij kunnen helpen.

Nu zijn wetenschappers van de Harvard-universiteit een stap dichter bij het begrijpen van die werking. Ze ontdekten dat psychedelica de mentale gezondheid kunnen verbeteren door bepaalde ontstekingsreacties in de hersenen te verminderen. Dit publiceerden ze in het vooraanstaande blad Nature.

Immuunsysteem en angst

Het immuunsysteem speelt een rol in verschillende mentale stoornissen. Het is bijvoorbeeld bekend dat mensen met depressie, angststoornissen en PTSS meer ontstekingsreacties hebben in hun hersenen.

Ook wordt angstigheid verhoogd door bepaalde breincellen die invloed hebben op de mate van ontstekingen in de hersenen, zogenoemde astrocyten. De onderzoekers veronderstellen dat de link tussen angstigheid en ontstekingsreacties zou zijn ontstaan om het lichaam voor te bereiden op een mogelijke verwonding, want de kans om die op te lopen bij een beangstigende, gevaarlijke situatie is relatief groot. Het doel van een ontsteking is het herstellen van schade aan het lichaam.

Om die ontstekingsreacties te onderzoeken, bestudeerden de wetenschappers drie muizen met chronische stress. Die stress veroorzaakten ze door de dieren 18 dagen lang, elke dag zes uur in een buis op te sluiten. Ze analyseerden gedurende die tijd de astrocyten in een gebied dat betrokken is bij angst, de amygdala.

Hieruit bleek dat er in de astrocyten een verminderde activiteit was van een bepaald. Dit gen stuurt de productie aan van een ontstekingsregulerend eiwit. Door die verminderde activiteit is er dus minder van dat specifieke eiwit, wat leidt tot meer ontstekingen.

Nabootsen PTSS

In een nieuwe groep van negen muizen schakelden de onderzoekers dat ene gen – waarvan ze bij het vorige experiment hadden ontdekt dat het zorgt voor regulatie van ontstekingen – uit. Weer wakkerden ze angst aan bij de dieren door ze een week lang elke dag zes uur in een buis op te sluiten. Daarna gaven ze de muizen elektrische schokken, gecombineerd met geluiden en lichtflitsen. Dit is een erg stressvolle gebeurtenis, oftewel: een aanleiding voor PTSS.

Toen ze de muizen aan dezelfde soort lichten en geluiden blootstelden, maar dan zonder de elektrische schokken, bevroren ze als een soort PTSS-reactie – zoals verwacht. Maar ze waren 15 procent langer bevroren dan negen muizen waarbij het gen wel nog aanwezig was. Hieruit wordt duidelijk dat astrocyten het eiwit gebruiken om angst te reguleren. Ook kwamen de wetenschappers erachter dat een vermindering van dat eiwit in verband staat met een grotere hoeveelheid immuuncellen die ontstekingen veroorzaken in het brein – en dat dit angst aanwakkert in muizen.

Psychedelica als redmiddel

Om uiteindelijk te ontdekken waarom psychedelica kunnen helpen bij mentale stoornissen, behandelden de onderzoekers tien muizen met drugs na het veroorzaken van chronische stress. De ene helft kreeg psilocybine, de andere helft MDMA. De behandelde muizen vergeleken ze met een controlegroep die geen drugs kreeg.

De dieren met psychedelica op hadden 75 procent minder ontstekingscellen, wat zelfs vergelijkbaar was met muizen die niet in een buis hadden gezeten. Ook bevroren ze minder lang als ze opnieuw de lichten zagen en geluiden hoorden die hen deden denken aan de elektrische schokken. Dit laat zien dat psychedelica sommige effecten van chronische stress kunnen verminderen, en dat ze misschien zelfs zouden kunnen helpen bij ziektes met een overmaat aan ontstekingsreacties.

Bronnen: Nature, New Scientist

Beeld: Yarphoto/iStock/Getty Images

Cover KIJK 6-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

PODCAST

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."