Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
In tropische regenwouden ligt enorm veel koolstof opgeslagen, maar hoeveel precies, dat weten we niet. Europa’s nieuwste satelliet Biomass gaat daar verandering in brengen.
Dinsdag 29 april 2025 om 11.15 uur Nederlandse tijd lanceerde de Europese ruimtevaartorganisatie ESA een nieuwe satelliet in een baan om de aarde. De satelliet, genaamd Biomass, werd door de Europese Vega-C-raket gelanceerd vanaf de Europese lanceerbasis in Frans-Guyana en gaat tropische regenwouden ‘op de weegschaal leggen’.
Lees ook:
- Europese satelliet EarthCARE moet prangende klimaatvraag beantwoorden
- Dijkverzakking en piraterij: nieuwe Europese Sentinel-satelliet ziet alles
- Ariane 6: alles wat je wil weten over Europa’s nieuwe raket
Wat is de missie van Biomass?
Bomen halen CO2 uit de lucht en gebruiken de koolstof om te groeien – ze zetten die om in biomassa, zoals de boomstam en takken. Bossen hebben dus veel invloed op het klimaat.
In Europese en Noord-Amerikaanse bossen houden onder andere boswachters bij hoeveel begroeiing er is, waardoor het vrij goed bekend is hoeveel biomassa – en dus koolstof – daar ligt opgeslagen. Maar voor tropische regenwouden zijn die gegevens er vaak niet, terwijl de meeste biomassa zich juist in dat soort bossen bevindt. Er bestaan wel schattingen, maar die hebben een onzekerheid van wel 50 procent.
En die onzekerheid vertaalt zich door naar klimaatmodellen, die maken namelijk gebruik van die schattingen. Daardoor is het moeilijker te voorspellen hoe het klimaat zich in de toekomst zal ontwikkelen. Bovendien worden juist in tropische regenwouden veel bomen gekapt. Doordat we niet weten hoeveel biomassa daar ligt opgeslagen is het moeilijk om te bepalen hoeveel CO2 daarbij vrijkomt en dus ook hoeveel impact dat heeft op het klimaat.
De satelliet Biomass gaat daar verandering in brengen. Eerdere satellieten kunnen alleen het bovenste bladerdek van bossen bekijken, terwijl daar slechts 1 procent van de biomassa zit. Biomass kan dankzij een radarsysteem door de bladeren heen kijken en de boomstammen en takken bekijken, waar de meeste biomassa in zit.
Als bijvangst kan Biomass ook informatie verzamelen over de bodem van het regenwoud, ondergrondse geologie in woestijngebieden en ijskapstructuren.
Daarnaast zijn de gegevens die Biomass verzamelt niet alleen interessant voor wetenschappers. Zo wil het Nederlandse bedrijf Satelligence de data bijvoorbeeld gebruiken om te zien of er voor soja- en palmolieplantages bomen worden gekapt. Ze adviseren vervolgens andere bedrijven waar ze het beste die producten kunnen inkopen – en waar juist niet. Zo wordt ontbossing ontmoedigd.
Hoe werkt het radarsysteem van Biomass?
Op een hoogte van 666 kilometer bekijkt Biomass de aarde met radiogolven. Die gaan dwars door wolken heen en dus kan de satelliet zelfs bij slecht weer zijn werk doen. Meerdere satellieten maken hier gebruik van, maar Biomass is de eerste die radiogolven gebruikt in de zogeheten ‘p-band’, een golflengtegebied waarmee óók door het bladerdek heen te kijken is. De radiogolven bereiken daardoor de takken en boomstammen.
Een deel van de radiogolven weerkaatst vervolgens terug naar de satelliet. Met de gegevens van die weerkaatsingen is te berekenen hoeveel biomassa er in de regenwouden aanwezig is.
Radiogolven in de p-band zijn relatief lang, daardoor heeft Biomass een opvallende eigenschap: een reusachtige ‘paraplu’ (officieel een reflector genoemd) met een diameter van 12 meter. Die vangt de weerkaatste signalen op en concentreert ze op de antenne van de satelliet.
Het gebruik van de p-band betekent overigens wel dat Biomass geen waarnemingen mag doen boven Europa en Noord-Amerika. Daar wordt dat golflengtegebied namelijk onder meer gebruikt voor radarsystemen die raketwapens detecteren.
Wat is de Nederlandse bijdrage?
Zoals de meeste Europese satellieten bestaat ook Biomass uit enkele Nederlandse onderdelen. Zo zijn de zonnepanelen ontwikkeld door de Nederlandse tak van Airbus en leverde Bradford Engineering uit Heerle sensors voor de satelliet.
Hieronder kun je de lancering van Biomass terugkijken:
Bron: persbijeenkomst NSO