Dit jaar relatief weinig ‘vallende sterren’ te zien tijdens de meteorenzwerm Perseïden

In de nacht van dinsdag op woensdag vindt het jaarlijkse maximum van de meteorenzwerm Perseïden plaats. Op het hoogtepunt zijn er 13 tot 21 meteoren per uur te zien.

Ieder jaar zijn er rond half august veel ‘vallende sterren’ te zien. Dat komt doordat de aarde dan door meteorenzwerm Perseïden beweegt. Dit jaar valt het hoogtepunt in de nacht van dinsdag 12 augustus op woensdag 13 augustus, maar de hoeveelheid meteoren valt in Nederland een beetje tegen.

De Perseïdenzwerm is afkomstig van komeet 109P/Swift-Tuttle die voor het laatst in 1992 de aarde passeerde. In 133 jaar tijd draait deze zogenoemde periodieke komeet om de zon, waarbij hij een hoop stof achterlaat. In augustus beweegt de aarde door dit stof heen en dat zien wij in de vorm van ‘vallende sterren’.

Geen vallende sterren

De aanduiding vallende sterren is misleidend; astronomen spreken dan ook van meteoren. Het betreft hier namelijk geen ster, maar stofdeeltjes of stukjes gruis uit de ruimte die de dampkring van de aarde binnenkomen. Door de hoge snelheden van het ruimtepuin wordt de lucht vóór het deeltje verhit en gaat gloeien. Dit zien wij als een flitsje. De snelheden van de Perseïden zijn meestal meer dan 200.000 km/uur. Ze kenmerken zich door hun helderheid, snelheid, en soms nalichtende sporen.

Hoe laat zijn de meeste meteoren te zien?

De daadwerkelijke piek (85 meteoren per uur) van de Perseïden valt op woensdag 13 augustus om 3.00 uur. Maar het punt waar de meteoren vandaan lijken te komen (de radiant) staat op dat tijdstip in Nederland heel laag aan de hemel, waardoor er weinig ‘vallende sterren’ te zien zijn. Pas om 7.30 staat de radiant op zijn hoogste punt aan de hemel, maar dan is het uiteraard te licht om nog meteoren te zien.

Volgens Marc van der Sluys, sterrenkundige aan de Universiteit Utrecht en maker van de website hemel.waarnemen.com, ligt het waarnemingsmaximum rond 4.45 uur. Ondanks de matige omstandigheden heb je kans om 11 tot 18 meteoren van de Perseïden per uur te spotten. Tel je daar die van andere zwermen en sporadische meteoren bij op, dan kom je uit op 13 tot 21 ‘vallende sterren’ per uur.

Ook de maan gooit dit jaar roet in het eten. De maan is namelijk voor ongeveer 85 procent verlicht, waardoor zwakkere meteoren niet zichtbaar zullen zijn. Bovendien kun je niet lang genieten van de meteorenregen, want rond 5.45 uur gaat het al schemeren en om 6.20 uur komt de zon op.

Hopelijk zijn de omstandigheden volgend jaar weer beter. In 2024 waren er tijdens het waarnemingsmaximum 50 tot 65 meteoren per uur te zien.