Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Maandag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag, zondag zijn de dagen op volgorde in een week. Maar waar is deze volgorde op gebaseerd?
De oorspronkelijke namen van de zeven weekdagen komen uit de sterrenkunde – dat zien we nu nog terug in zaterdag (van Saturnus), zondag en maandag. In het Frans herken je ook de overige hemellichamen: mardi (dinsdag) komt van Mars, mercredi (woensdag) van Mercurius, jeudi (donderdag) van Jupiter en vendredi (vrijdag) van Venus. Deze volgorde komt totaal niet overeen met de plek van de hemellichamen in het zonnestelsel. Waar is de volgorde dan wel op gebaseerd?
Lees ook:
Venus-uur
Daarvoor moeten we terug naar de oudheid, toen mensen nog uitgingen van het ‘ptolemeïsche wereldbeeld’. In dat model staat de aarde in het midden en draaien er zeven hemellichamen omheen. Saturnus heeft de langste omlooptijd, dus die staat het verste weg. Verder naar binnen volgen Jupiter, Mars, de zon, Venus, Mercurius en de maan.
Dit zou dan ook een logische volgorde zijn van de dagen in de week. In eerste instantie werden echter niet de dagen, maar de uren aangeduid met een hemellichaam. Daarbij werd van buiten naar binnen gerekend. Als het eerste uur van de dag een Venus-uur was, dan kwam daarna een Mercurius-uur, dan een maan-uur en dan een Saturnus-uur. Deze cyclus herhaalde zich elke zeven uur.
Er zitten vierentwintig uur in een dag. Omdat vierentwintig niet deelbaar is door zeven, begon elke dag met een ander uur dan de vorige. Later werden de dagen vernoemd naar het uur waarmee ze begonnen. Neem bijvoorbeeld een zaterdag in de oudheid. Die begon met een Saturnus-uur. Ook het achtste, vijftiende en tweeëntwintigste uur waren Saturnus-uren. Daarop volgde een Jupiter-uur, waarna de dag eindigde met een Mars-uur. De volgende dag begon dan met een zon-uur. Op een zaterdag volgde dus een zondag. Zo kun je ook de andere weekdagen uitrekenen, en dan komt de huidige volgorde vanzelf tevoorschijn.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 9/2020.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Tekst: Yannick Fritschy