Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De James Webb-ruimtetelescoop heeft zijn camera’s op een stervende ster gericht. En dat leverde een mooi plaatje op.
Wanneer een kleine of middelgrote ster sterft, werpt hij geleidelijk zijn buitenste lagen gas van zich af. De uitdijende gasschil die hierdoor ontstaat noemen astronomen een planetaire nevel. Die zijn meestal rond, elliptisch of tweelobbig. Toch kunnen ze ook andere vormen aannemen, zoals nieuwe beelden van de James Webb-ruimtetelescoop prachtig laten zien.
Lees ook:
Tweede ster
Webb keek naar de planetaire nevel NGC 6072 en die ziet er een beetje uit als een klodder verf. Die asymmetrische vorm wijst erop dat er zich hier complexe mechanismen afspelen. De ster in het midden van dit schouwspel is in de laatste fase van zijn leven en verliest zo’n 80 procent van zijn massa door gas af te werpen. Door dit soort planetaire nevels te bestuderen hopen onderzoekers meer te leren over de levenscyclus van sterren en hoe ze hun omgeving beïnvloeden.
De beelden van Webb laten zien dat NGC 6072 meerlobbig is. Dit betekent dat er meerdere elliptische gasstromen uit het centrum komen. Een daarvan loopt van 11 uur tot 5 uur, een ander van 1 uur tot 7 uur, en mogelijk is er een derde van 12 tot 6 uur. Volgens astronomen is dit bewijs dat er ten minste twee sterren in het centrum van dit schouwspel staan. De kompaanster beïnvloedt hoe het afgeworpen materiaal van de stervende ster zich verspreidt.
Nieuwe sterren en planeten
Het beeld bovenaan dit artikel is gemaakt door Webbs NIRCam-instrument; hieronder zie je een opname van het MIRI-instrument. MIRI gebruikt langere golflengtes en ziet daardoor andere details. Zo is nu bijvoorbeeld de stervende ster te zien: de kleine wit-roze stip in het centrum van de foto.
Verder zien we nu ook ringen rondom het centrum, in een soort dartbordpatroon. De duidelijkste loopt net voorbij de lobben van de nevel. Volgens astronomen is dit extra bewijs dat er een tweede ster is, die aan het zicht is onttrokken. Terwijl deze tweede ster rond de stervende ster cirkelt, heeft hij mogelijk ringen uitgeslepen in het materiaal dat de oude ster al in een eerdere levensfase heeft uitgestoten.
Naarmate de stervende ster afkoelt, zal de planetaire nevel geleidelijk opgaan in het interstellair medium (de ruimte tussen sterren in een sterrenstelsel). Dat materiaal kan uiteindelijk weer gebruikt worden om nieuwe sterren en planeten te vormen. Met Webbs beelden van NGC 6072 kunnen astronomen onderzoeken hoe planetaire nevels met complexe vormen bijdragen aan dit proces.
Bron: NASA
Beelden: NASA, ESA, CSA, STScI