Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Zeesterren voor de kust van Noord-Amerika zijn de afgelopen tien jaar massaal gestorven. We weten nu eindelijk de oorzaak.
In 2013 viel het duikers en marien biologen op dat zeesterren voor de westkust van Noord-Amerika massaal en op een gruwelijke manier stierven. De dieren raakten vervormd, verloren armen en ‘smolten’ binnen twee weken tot een soort papje. En de zogenoemde sea star wasting disease (slopende zeesterrenziekte) maakt nog steeds slachtoffers. Na ruim tien jaar weten we nu eindelijk de oorzaak, schrijven onderzoekers in het vakblad Nature Ecology & Evolution.
Lees ook:
- Wetenschappers bouwen robot op basis van hersenloze zeesterren
- Koraaletende zeesterren worden aangepakt
Kettingreactie
Uitbraken van de ziekte zijn er vaker geweest, maar de sterfte die in 2013 begon is uitzonderlijk hoog. Meer dan twintig soorten worden er door getroffen, en meer dan 5 miljard zeesterren hebben inmiddels het loodje gelegd. De uitbraak van de ziekte wordt gezien als de grootste mariene epidemie die ooit is vastgelegd.
Onder andere de zonnebloemster (Pycnopodia helianthoides) heeft veel last van de ziekte. De populatie is sinds 2013 met 90 procent gekrompen. De zeester, met een doorsnede van 65 centimeter tot wel 1 meter en 16 tot 24 armen, staat nu dan ook op de Rode Lijst van ernstig bedreigde diersoorten.
De massale sterfte van zeesterren heeft ook effect op andere diersoorten. De zonnebloemster jaagt bijvoorbeeld op zee-egels, die op hun beurt zeewier eten. Doordat de populatie zee-egels opeens ongehinderd kon groeien, verdwenen veel kelpwouden – en daarmee ook de dieren die daarvan afhankelijk zijn.
Een bacterie
De zoektocht naar de ziekteverwekker verliep moeizaam. Zeesterren dragen meerdere virussen en bacteriën bij zich, waardoor het moeilijk is om uit te vogelen welke de dader is. Bovendien waren er tijdens de epidemie weinig gezonde zeesterren waarmee onderzoekers de zieke dieren konden vergelijken.
Hoewel de ziekte nog steeds slachtoffers maakt, is het hoogtepunt van de epidemie inmiddels voorbij. Het is onderzoekers nu gelukt om al het genetische materiaal in lichaamsvloeistoffen van zowel zieke als gezonde zonnebloemsterren te analyseren en vergelijken.
Bij de zieke dieren vonden ze veel DNA van een bacterie van het Vibrio-geslacht. Deze groep bestaat uit bacteriën die bij mensen onder andere voedselvergiftiging en cholera kunnen veroorzaken. De bacteriesoort in de zeesterren was Vibrio pectenicida.
Om te controleren of dit echt de ziekteverwekker is, injecteerden ze de bacterie in gezonde zeesterren – en die werden al snel ziek. De onderzoekers gaan nu voor de zekerheid uitzoeken of dezelfde bacterie ook aanwezig is in andere zeesterrensoorten, maar het lijkt erop dat de dader gevonden is.
Nog niet opgelost
“Ze hebben uitstekend werk geleverd”, zegt marien ecoloog Ian Hewson, niet betrokken bij het onderzoek, tegen de nieuwsredactie van Science. “Ze verdienen veel lof voor hun pogingen om zeer complexe gegevens te interpreteren.”
Hoewel de veroorzaker van de mysterieuze zeesterrenziekte nu bekend is, is de ziekte nog niet onder controle. Maar wetenschappers kunnen nu wel gaan onderzoeken waar de besmetting vandaan komt. Komt hij bijvoorbeeld uit de schaaldieren die de zeesterren eten? Ze kunnen nu ook proberen om in aquaria zeesterren te kweken die minder gevoelig zijn voor de bacterie, om ze vervolgens uit te zetten in de oceaan.
Bronnen: Nature Ecology & Evolution, Science, de Volkskrant