Het kleurenpalet van mensen in de prehistorie was breder dan okergeel, rood en het zwart van houtskool. Op een stenen voorwerp uit Duitsland zit ook blauwe verf.

Op een werktuig van zandsteen zagen onderzoekers van Aarhus University (Denemarken) kleine blauwe spikkeltjes. Het blijkt het oudst bekende voorbeeld van het gebruik van blauwe verf in Europa.

Het stenen voorwerp was al eerder gevonden, tijdens een opgraving die duurde van 1976 tot 1980. De vondsten van de opgraving zijn zo’n 14.000 tot 12.000 jaar oud. Nu pas zijn de blauwe plekjes op de steen chemisch geanalyseerd. 

Lees ook:

• 12.000 jaar oude rotstekeningen dienden als bewegwijzering naar schaarse waterbronnen
• Is de vingerafdruk op deze steen Neanderthaler-kunst?

Koperblauw

Oermensen bleken het mineraal azuriet gebruikt te hebben. Het is voor zover bekend de eerste keer dat dit pigment opduikt in Europa in het palet van de prehistorie. Het dankt zijn kleur aan de aanwezigheid van koper. 

Twintig kilometer van de vindplaats komt het mineraal van nature voor in de bodem, in het stroomgebied van de rivier de Main. Het moet vrij gemakkelijk geweest zijn om het te vinden en te gebruiken. Daarom vermoeden de onderzoekers dat oermensen de blauwe verf veel vaker gebruikt zullen hebben.

Oersmurfen

Het zou kunnen dat mensen de kleur blauw alleen gebruikten voor specifieke beschilderingen. In grotten is het pigment niet eerder gezien. Misschien gebruikten mensen het om bijvoorbeeld stoffen te versieren. Daar maakten ze kleren van die vergaan zijn. Of wellicht beschilderden ze hun huid met blauw. 

De steen waar de gekleurde vlekjes op zitten, vormde mogelijk een ondergrond waarop mensen het pigment fijnmaalden. Of ze gebruikten de steen om verf op te mengen. Het zou best kunnen, schrijven de onderzoekers, dat op andere vondsten uit de prehistorie ook blauwe plekjes zitten die nooit zijn opgevallen en die daardoor niet zijn onderzocht.

Het mineraal azuriet is tot in de zeventiende eeuw gebruikt voor het maken van blauwe verf. Het was het goedkope alternatief voor het prijzige lapis lazuli, dat schilders het liefst gebruikten. De kleur azuurblauw dankt zijn naam aan azuriet, net als de Franse Côte d’Azur.

Bron: Antiquity

Beeld: Mike Leyder/Unsplash

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!