14 oktober 2025 12:00
Hoe konden de bewoners van Paaseiland hun enorme stenen beelden verplaatsen? Ze waggelden. En daar was niet eens zo veel mankracht voor nodig.
Op Rapa Nui oftewel Paaseiland staan iets meer dan duizend moai: enorme standbeelden van steen, die vooral een heel groot hoofd hebben. Vroege bewoners van het eiland hebben de beelden uit vulkanische rots gehouwen. Maar hoe vervoerden ze de giganten naar andere plekken op het eiland?
Misschien legden ze de beelden op een slee die ze voorttrokken, is een idee. Of op rollende boomstammen. Of op een slee op rollende boomstammen. Volgens onderzoekers van Binghamton University ging het anders. De moai waggelden rechtop over het eiland.
De gedachte dat de moai rechtopstaand verplaatst werden, is niet nieuw. Wel nieuw is dat de onderzoekers met 3D-modellen en een hoop natuurkunde laten zien dat het mogelijk is om de beelden zo te vervoeren. En dat ze het daadwerkelijk geprobeerd hebben met een replica.
Lees ook:
Om de beelden aan de wandel te krijgen, zijn drie touwen nodig. Een daarvan wijst naar achteren, waar mensen proberen te voorkomen dat het beeld voorover kiept. De andere wijzen naar de zijkanten. Links en rechts trekken mensen om beurten aan de touwen zodat de moai van links naar rechts schommelt.
Wat verder nodig is: de onderkant van de moais hebben de vorm van een D en de beelden leunen een beetje voorover, zodat ze uit zichzelf de neiging hebben om die kant op te bewegen. Daarnaast, zo schrijven de onderzoekers, legden de bewoners van Rapa Nui speciale holle wegen aan waar de beelden overheen konden wiebelen.
Ze maakten een bijna 4,5 ton zware moai na en slaagden er in om het beeld honderd meter te laten wandelen in veertig minuten. Met slechts achttien personen. Het lastige, zo blijkt, is niet om de moai te laten lopen. Het moeilijke is om het beeld in beweging te krijgen. Een moai die eenmaal wiebelt, is betrekkelijk eenvoudig vooruit te krijgen. Wat daarnaast veel tijd zal hebben gekost, is de aanleg van de 4,5 meter brede weg die de waggelende moai stabiliseert.
Het onderzoek laat zien hoe weldoordacht de moai zijn, schrijven de onderzoekers. De bewoners van Rapa Nui ontworpen hun monumenten zo dat ze ondanks hun enorme gewicht makkelijk te vervoeren zijn. Toch ging het niet altijd goed. De studie nam een aantal moai onder de loep die hun eindbestemming niet gehaald lijken te hebben. Ze kukelden onderweg toch voorover en kwamen nooit meer overeind.
Bronnen: Binghamton University, Journal of Archaeological Science
Beeld: Carl Lipo, Binghamton University
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
