03 november 2025 15:00
Het is wetenschappers eindelijk gelukt om het pigment dat octopussen gebruiken om te camoufleren in het lab te produceren. En daar is veel interesse voor.
Octopussen en andere inktvissen zijn meesters in de camouflage. Ze veranderen de kleur van hun huid om volledig op te gaan in hun omgeving. Hiervoor gebruiken ze complexe processen waarbij het pigment xanthommatine een belangrijke rol speelt.
Vanwege zijn kleurveranderende eigenschappen zijn wetenschappers (en andere partijen, waaronder het Amerikaanse leger) erg geïnteresseerd in xanthommatine. Maar het is moeilijk om het pigment te bestuderen, omdat het lastig in het lab te produceren is. Daar komt nu verandering in. Onderzoekers van het Scripps Institution of Oceanography hebben een manier gevonden om grote hoeveelheden van xanthommatine te maken. Ze schrijven erover in Nature Biotechnology.
Lees ook:
De kennis over xanthommatine is beperkt, voornamelijk door de schaarste ervan. Het pigment oogsten uit dieren is niet efficiënt en het chemisch namaken ervan is duur en levert weinig op. De onderzoekers hebben nu een bacterie gemaakt die duizend keer meer van de stof maakt dan de bestaande methoden.
Wetenschappers zetten bacteriën wel vaker in om stoffen te produceren, zoals medicijnen en enzymen voor wasmiddelen. Vaak zijn dat stoffen die ze zelf al in min of meerdere mate maken. Het is veel ingewikkelder om een bacterie een vreemde stof in grote hoeveelheden te laten produceren; daar besteedt hij zijn energie en voedingsstoffen liever niet aan.
De onderzoekers bedachten daarom een nieuwe strategie. Ze koppelden de productie van het pigment aan het voortbestaan van de bacterie. “In wezen hebben we een manier bedacht om de bacteriën te misleiden, zodat ze meer van het materiaal produceren dat we nodig hadden”, zegt hoofdonderzoeker Leah Bushin in een persbericht.
Dat deden ze door via genetische manipulatie een ‘zieke’ bacterie te maken die geen mierenzuur meer kon produceren. De bacterie gebruikt deze stof om te kunnen groeien, zonder gaat hij uiteindelijk dood. Vervolgens gaven de onderzoekers hem een manier om toch mierenzuur te maken, maar de productie daarvan was gekoppeld aan die van xanthommatine. Als de bacterie dus een molecuul mierenzuur wilde maken, moest hij óók een molecuul van het pigment produceren. Zo konden ze de bacterie overtuigen om toch veel van deze vreemde stof te maken.
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang elke donderdag het interessantste nieuws uit de wereld van wetenschap en technologie in jouw inbox.
Hoewel eventuele toepassingen van xanthommatine momenteel nog ver weg zijn, hebben al meerdere partijen hun interesse getoond, waaronder het Amerikaanse ministerie van Defensie en cosmeticafabrikanten. Het pigment zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden als natuurlijke zonnebrandcrème, kleurveranderende verf of omgevingssensoren.
Volgens de wetenschappers is dit onderzoek niet alleen een doorbraak in de productie van xanthommatine. Hun methode kan namelijk ook worden gebruikt om bacteriën andere stoffen te laten produceren.
Bronnen: Nature Biotechnology, University of California via EurekAlert!
Openingsbeeld: Charlotte Seid
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
