Een leugentje om bestwil, maken mensen zich daar nou vaak aan schuldig of niet? Twee prominente wetenschappers die zeggen van wel liegen volgens kritische collega’s zélf over hun onderzoeksresultaten.
Wat een clusterfake. Statistiekprofessor Joe Simmons moet zich even de ogen uitwrijven. Hij kijkt naar een studie over liegen, maar die blijkt bol te staan van de verzonnen resultaten. De merkwaardige cijfers komen van niemand minder dan sterwetenschapper Dan Ariely van de Amerikaanse Duke-universiteit; een leugenexpert. En in een ander deel is het de prominente Francesca Gino van de Harvard-universiteit, eveneens in de VS, die gefraudeerde cijfers inbrengt. Dat had niemand door, tot nu. “We dachten: holy shit, twee verschillende mensen hebben gegevens verzonnen in dezelfde studie. En een die nota bene over liegen gaat.”
Lees ook:
Spoor van problemen
De onthulling van Simmons en de andere speurneuzen bij Data Colada kan een flinke smet betekenen op de carrières van Ariely en Gino. Veel kennis over hoe vaak mensen liegen en hoe je ze tot eerlijker gedrag aanzet, komt van hen. Ariely was zelfs een tijdlang expert in het Witte Huis voor president Barack Obama. Hij publiceerde ook de bestseller The Honest Truth about Dishonesty, vertaald als Heerlijk oneerlijk, over waarom we allemaal weleens liegen.
Zowel Ariely als Gino onderzocht manieren om mensen eerlijker te maken, bijvoorbeeld op hun belastingaangifte. Maar op momenten kan het ook lonen om de regels te buigen, concludeerde Gino in haar onderzoek en boeken. Als leiders bijvoorbeeld afwijken van een afgesproken kledingsnorm en sneakers dragen in plaats van nette schoenen, krijgen ze meer waardering.
Maar nu is het maar de vraag wat er allemaal aan klopt. Onderzoek van het weekblad The New Yorker én een intern rapport van Harvard zien een spoor van problemen in het werk van Ariely en Gino. Hun duo-studie is inmiddels ingetrokken. Harvard keurde drie andere studies van Gino af. Intussen staan nog eens 56 van Gino’s studies op de probleemlijst. Ze heeft een rechtszaak aangespannen tegen Data Colada om haar naam te zuiveren. Hoeveel kennis over liegen is gelogen?
Dit is het begin van het artikel over liegende leugenonderzoekers. Het hele verhaal kun je lezen in KIJK 4/2024, bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Tekst: Ronald Veldhuizen
Beeld: Yael Zur/TEDX