Sommige mensen beweren dat Nederland het oudste volkslied van allemaal heeft. Maar dat klopt niet helemaal – of helemaal niet, afhankelijk van je definitie van ‘oudste volkslied’.
De tekst van het Nederlandse volkslied is heel oud. Hoe kan het ook anders, met al die verwijzingen naar de Tachtigjarige Oorlog. Denk maar aan “den Koning van Hispanje”. Of aan een passage als “Graaf Adolf is gebleven / in Friesland in den slag”, wat verwijst naar Adolf van Nassau, die in 1568 stierf tijdens de Slag bij Heiligerlee.
De tekst van onze nationale hymne is kort na bovenstaande slag geschreven, en op zijn laatst in 1572, want uit dat jaar stamt de vroegste vermelding van de tekst. Vermoedelijk was Marnix van Sint Aldegonde, secretaris van Willem van Oranje, de auteur van het Wilhelmus.
Lees ook:
Ouder dan de buurlanden
Hiermee is de tekst ouder dan die van bijvoorbeeld het Britse volkslied, God Save the King (1745) of het Belgische (de huidige Brabançonne-tekst stamt uit 1860). Maar het is geen record. Het Japanse volkslied heeft namelijk een nog véél oudere tekst. Wanneer die precies is geschreven is niet bekend, maar het moet ergens tussen de achtste en tiende eeuw zijn geweest. Bovendien is het Wilhelmus pas sinds 1932 het volkslied, voordien was dat Wien Neêrlands Bloed.
Het enige argument dat vóór het Wilhelmus spreekt, is het feit dat de melodie wel ouder is dan die van concurrenten. Deze stamt uit de zestiende eeuw (de Japanse tekst werd pas in 1880 op de huidige muziek gezet) en werd ‘geleend’ van een Frans soldatenliedje. In 1626 werd de tekst op deze muziek gezet. Maar toen zou het nog 306 jaar duren voor het Wilhelmus het volkslied werd.
Deze en meer historische vragen lees je in KIJK Geschiedenis 4-2025. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Berry Overvelde