In simpele houten dubbeldekkers joegen ze tijdens de Tweede Wereldoorlog Duitse soldaten angst aan: de Nachtheksen. Wie waren zij?
Nachthexen (‘nachtheksen’): zo noemden de Duitse soldaten die in de Tweede Wereldoorlog aan het oostfront lagen de Russische vliegers die hen ’s nachts bestookten. De Duitse piloot Johannes Steinhoff zei over de piloten van dit 588e nachtbommenwerpersregiment: “Ze zijn nergens bang voor; ze komen ons in het donker martelen met hun ouderwetse tweedekkers en daardoor slapen we nachtenlang niet.”
Het 588e vloog in Polikarpov Po-2’s, niet erg geavanceerde houten dubbeldekkers die oorspronkelijk vooral dienstdeden als lesvliegtuig. Maar de Russische piloten hadden een perfecte strategie ontwikkeld: ze vlogen op grote hoogte aan, schakelden de motor uit en suisden omlaag om op 400 meter hun bommen af te werpen. Hun toestellen waren langzaam maar ook enorm wendbaar, en dankzij die combinatie wisten ze vaak aan de Duitse toestellen te ontkomen: die vlogen hen gewoon voorbij.
Lees ook:
- Operatie Fortitude: het belangrijke leger uit WOII dat niet bestond
- Verzetsvrouwen die in ons collectief geheugen moeten staan
3 miljoen kilo aan bommen

O ja, en het waren allemaal vrouwen – ook de monteurs en ander grondpersoneel. Op 8 oktober 1941, vier maanden na de Duitse invasie van Rusland, had Stalin namelijk drie vrouwelijke luchtmachteenheden in het leven geroepen waarvan er een uitsluitend ’s nachts zou opereren.
De Nachtheksen – gemiddelde leeftijd 22 jaar – kregen hun vuurdoop op 8 juni 1942 bij Loehansk, in oostelijk Oekraïne. Onder leiding van commandant Jevdokija Bersjanskaja bombardeerden drie toestellen een Duits hoofdkwartier. Tot aan oktober 1945, toen het regiment werd ontbonden, zouden de 261 Nachtheksen in 1100 nachten zo’n 24.000 missies uitvoeren en ruim 3 miljoen kilo aan bommen laten vallen. 32 van hen kwamen niet terug.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 2/2025.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Margot Reesink