Eind 2024 overleed John Kinsel (107), een van de laatste Navajo Code Talkers. Wie waren dat?
Code talkers waren leden van inheems-Amerikaanse volken die het Amerikaanse leger in de Tweede Wereldoorlog inschakelde om met hun eigen talen de militaire communicatie te versleutelen. Daar waren overigens niet alleen Navajo bij, maar ook andere volken.
Het idee om Navajo aan te trekken voor het coderen van boodschappen kwam van civiel ingenieur Philip Johnston. Als kind van een missionaris was hij opgegroeid bij het Navajo-reservaat en beheerste hij de complexe taal tot op zekere hoogte. Hij wist dat het leger al Comanche als code talkers inzette, en na de Japanse aanval op Pearl Harbor (1941) benaderde hij het US Marine Corps.
Dat ging akkoord, er werden 29 Navajo gerekruteerd en in het voorjaar 1942 werd het plan getest. Daarbij bleek dat de menselijke decoders er twintig seconden over deden om een boodschap van drie regels te ontcijferen; een machine dertig minuten.
Lees ook:
- Drie historische codes die nog niet zijn gekraakt
- Mysterieuze bommenwerpers tijdens WOII: wie waren de Nachtheksen?
Code in een code
De Navajo Code Talkers hadden wel eerst moeten afspreken welke woorden ze voor bepaalde Engelse termen zouden gebruiken, omdat het Navajo niet overal vertalingen voor had. Zo werd een bommenwerper aangeduid met ‘jeeshoo’, Navajo voor ‘buizerd’. Bovendien ontwikkelden ze een code waarmee ze hun eigen taal versleutelden; een code binnen een code dus. En met succes: de Japanners zijn er nooit in geslaagd een boodschap in Navajo-code te ontcijferen.
Navajo Code Talkers zijn onder andere in actie gekomen bij de Slag om Guadalcanal (1942-1943) en de landing op Iwo Jima (1945), waar zes van hen in de eerste twee dagen van de slag achthonderd boodschappen verzonden en ontvingen. Foutloos. Begin 2025 waren er nog twee van hen in leven.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 5/2025.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Margot Reesink