Een 2000 jaar oude Siberische ijsmummie had tatoeages van jagende tijgers op haar onderarmen. 

Russische archeologen vonden in de negentiende eeuw grafheuvels in de Altaj, een gebergte op de grens met China, Mongolië en Kazachstan. Daarna volgden er meer. Sommige tombes lagen in de permafrost. In de bevroren graven bleef de inhoud goed bewaard. Wielen van hout bijvoorbeeld en een tapijt. En mummies.

In de tombes in het zuiden van Siberië zijn zeven mummies gevonden uit de vroege ijzertijd die tatoeages hadden. Dat was niet meteen duidelijk. De plaatjes zijn vaak niet goed te zien met het blote oog. Speciale camera’s zijn nodig. Archeologen van onder andere het Max Planck Institute of Geoanthropology namen de tatoeages van een van de lijken onder de loep, samen met een tattoo artist.

Lees ook:

• Deze mummie heeft een tramp stamp
• Is een tattoo slecht voor je gezondheid?

Tattoos in 3D

Het gaat om een vrouw uit de Pazyrykcultuur. Dat ruitervolk leefde ruim 2000 jaar geleden als nomaden in Siberië. De vrouw overleed toen ze ongeveer vijftig jaar oud was. De onderzoekers maakten gedetailleerde foto’s van de mummie. Daarvoor gebruikten ze ook infraroodcamera’s. Met deze beelden maakten ze een 3D-model van de vrouw. 

Dankzij de nieuwe beelden zagen de archeologen een tatoeage van twee herten met enorme geweien die aangevallen worden door twee tijgers en een luipaard. Dat plaatje staat op de rechter onderarm van de vrouw. De afbeelding is wat vaag, maar een tatoeëerder maakte een reconstructie van het jachttafereel. De zwierige dieren volgen mooi de natuurlijke vorm van de arm. 

De tatoeage op de linkerarm van de mummie is minder goed uitgevoerd. Een gevleugelde katachtige met een roofvogelkop, een griffioen, grijpt een hert bij de keel. De archeologen denken dat deze afbeelding gemaakt is door een minder ervaren tatoeëerder. De afgebeelde dieren zijn minder goed getekend en het plaatje maakt minder gebruik van de vorm van de arm.

Zelf getest

In een eerdere studie testte een van de onderzoekers technieken van voor de uitvinding van de elektrische tatoeagemachine op zijn eigen been. Hij zette tatoeages met naalden van bot, koper en slagtand. Daarnaast maakte hij snedes met een mesje van steen waar pigment in kwam. Vervolgens liet het proefkonijn de experimentele tatoeages helen om het resultaat af te wachten. 

Een vergelijking met de plaatjes op de mummie laat zien dat haar tatoeages waarschijnlijk gemaakt zijn met een instrument dat meerdere scherpe puntjes had. De momenten waarop de maker nieuwe inkt moest pakken, zijn te herkennen. Daarnaast gebruikte de tatoeëerder langs de randen een kleinere, meer nauwkeurige naald voor het precisiewerk. 

Overal ter wereld versierden mensen zichzelf met tatoeages. De onderzoekers hopen dat hun technieken en de samenwerking met tatoeëerders van nu ons meer zicht gaan geven op de plaatjes uit het verleden.

Bronnen: Antiquity

Beeld: Mikhail Vavulin