Een van de symptomen van COVID-19, de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus, is koorts. Maar bij welke lichaamstemperatuur heb je eigenlijk koorts?

Daar lig je dan, ziek in bed met een thermometer in je mond, oor, oksel, of erger. Het ding bliept en je kijkt: 38 graden. Geen koorts, toch? Nou, dat ligt er maar aan.

Lees ook: Vijf beweringen over corona die niet kloppen

Wanneer heb je verhoging?

Als je het heel eenvoudig bekijkt, dan spreek je bij een lichaamstemperatuur tussen 37,5°C en 38,4°C van verhoging, en vanaf 38,5°C van koorts. Dan heb je met 38°C inderdaad geen koorts. Maar eigenlijk is dat té eenvoudig. Je zou meer informatie moeten hebben om te weten of er sprake is van koorts.

Bijvoorbeeld: hoe laat is het? Want in de late nacht is je lichaamstemperatuur normaal gesproken zo’n 35,5°C tot 36°C. En aan het eind van de middag is 37,5°C heel normaal. Dus als je ’s ochtends om zes uur 38°C meet, dan heb je waarschijnlijk wel degelijk koorts, terwijl 38°C aan het eind van de middag niet zoveel voorstelt.

Verder maakt het ook nog uit hoe oud je bent – kinderen hebben een hogere lichaamstemperatuur – en of je een man of een vrouw bent. Bij vrouwen schommelt de normale lichaamstemperatuur namelijk nogal tijdens de hormonale cyclus.

Samenvattend is er dus niet één harde grenswaarde te noemen die op koorts wijst. Daar komt nog eens bij dat metingen op verschillende plekken van je lichaam op een en hetzelfde moment toch behoorlijk verschillende uitkomsten kunnen geven.

En welke plek is het meest betrouwbaar? Helaas, de anus. Gelukkig is het lang niet altijd nodig om de lichaamstemperatuur te meten. Als iemand heet aanvoelt op het voorhoofd of in de nek, een rode blos heeft en zich koortsig en ziek voelt, weet je genoeg. De precieze temperatuur maakt dan maar weinig uit.

Waarom krijg je het afwisselend warm en koud?

Waarom krijg je het bij koorts koud terwijl je lichaamstemperatuur hoger is dan normaal, om het vervolgens weer warm te krijgen? 

Dat komt doordat bij koorts de interne thermostaat hoger staat ingesteld dan de ongeveer 37 graden die voor de meeste mensen normaal is. Bij beginnende koorts heb je het daarom koud: je lichaam ‘voelt’ dat het kouder is dan gewenst. Je bloedvaatjes vernauwen zich om warmteverlies te voorkomen, en je slaat een dekbed of vest om je heen. Als dat niet genoeg temperatuurverhoging oplevert, ga je rillen en klappertanden, zodat je spieren extra warmte produceren.

Warm, koud, warm

Als de koorts verdwijnt en de thermostaat weer lager wordt ingesteld, óf als je je ingestelde temperatuur per ongeluk voorbijstreeft, krijg je het juist heet. Je werpt je dekens af, je bloedvaatjes verwijden zich weer – je krijgt een rode kleur! – en je begint te zweten.

Overigens lijkt koorts in veel gevallen nuttig te zijn: doordat bepaalde reacties bij een hogere temperatuur sneller verlopen, kan je afweersysteem de infectie effectiever bestrijden. Het is dus niet nodig om paracetamol te nemen om de koorts te laten dalen, tenzij je lichaamstemperatuur heel hoog wordt. Bij 42 graden Celsius kan hersenschade ontstaan, maar zulke hoge koorts is echt een zeldzaamheid.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected] 

Beeld: 123RF

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!