In minder dan 3 uur tijd kunnen mensen worden overtuigd dat ze een misdaad hebben begaan.

Aan de hand van interviews hebben wetenschappers onderzocht of ze proefpersonen kunnen overtuigen dat deze mensen een verzonnen misdaad hadden begaan of een verzonnen emotionele gebeurtenis hadden meegemaakt. Ruim 70 procent van de proefpersonen geloofde het verhaaltje in minder dan 3 uur.

Drie interviews

De onderzoekers namen voor de interviews contact op met de voogden van de proefpersonen. Die vulden een vragenlijst in over gebeurtenissen die de student had meegemaakt toen hij 11 tot 14 jaar oud was. De wetenschappers verzochten hen om de vragenlijst niet met de proefpersoon te bespreken.

60 proefpersonen werden vervolgens drie keer 40 minuten geïnterviewd. In het eerste interview vertelde de onderzoeker de proefpersoon twee gebeurtenissen uit zijn tienertijd. Een daarvan was echt gebeurd, de ander niet. De verzonnen gebeurtenis kon een misdaad (bijvoorbeeld een diefstal) of een emotionele gebeurtenis (zoals het verlies van een heleboel geld) zijn. De verzinsels bevatten altijd echte details uit de fase van het leven van de proefpersoon, zoals de naam van een vriend.

Vervolgens vroeg de wetenschapper de proefpersoon om uit te leggen wat er destijds was gebeurd. Als ze dat moeilijk vonden, werden ze aangemoedigd om toch door te gaan en werd gezegd dat ze zich met bepaalde geheugentrucjes de gebeurtenissen misschien wel zouden kunnen herinneren. In het tweede en derde interview werd opnieuw gevraagd om zo veel mogelijk te vertellen over de echte gebeurtenis en de verzonnen gebeurtenis.

Verhoortechnieken

De resultaten waren verassend. Van de 30 proefpersonen die een nepverhaal over een misdaad hadden gehoord, geloofden maar liefst 21 proefpersonen (71 procent) dat ze die hadden begaan. Ook bij een emotionele nepherinnering werd maar liefst 77 procent van de proefpersonen succesvol voor de gek gehouden. De echte details, denken de wetenschappers, kunnen zorgen voor net genoeg herkenning om de herinnering te geloven.

Er waren wel verschillen tussen de echte en neppe herinneringen. De echte waren gedetailleerder en de proefpersonen wisten ze met meer vertrouwen te vertellen. De wetenschappers hopen dat hun resultaten kunnen helpen om verhoortechnieken te verbeteren.

Bronnen: Psychological Science, Association for Psychological Science via EurekAlert!