Wetenschappers krijgen steeds vaker te maken met dreigementen, zowel online als fysiek. Maar liefst 31 procent van de onderzoekers heeft er in de afgelopen drie jaar mee te maken gehad, ontdekte KIJK.

Hatelijke opmerkingen, bedreigingen en intimidaties: wetenschappers krijgen er steeds vaker mee te maken. Om scherp te krijgen hoe groot het probleem in Nederland is én welke impact dit heeft, verspreidde KIJK een enquête onder Nederlandse onderzoekers. Niet alleen binnen ‘omstreden vakgebieden’ als virologie en klimaatwetenschappen, maar onder een zo breed mogelijke groep. Samen met strategisch onderzoeksbureau Markteffect stelde de redactie een vragenlijst op. En de resultaten liegen er niet om.

Lees ook: Vrouwelijke wetenschappers krijgen minder erkenning

Zelfcensuur

Maar liefst 31 procent van de ondervraagde wetenschappers geeft aan in de afgelopen drie jaar minstens een keer te zijn bedreigd. Het gaat hierbij vooral om online dreigementen. Als gevolg hiervan doet 47 procent van de bedreigde wetenschappers aan zelfcensuur. Dat doen ze bijvoorbeeld door te filteren welke resultaten ze wel of niet naar buiten brengen of door mediaoptredens te vermijden. In sommige gevallen kozen wetenschappers ervoor om bepaalde als controversieel bestempelde onderzoeksonderwerpen maar helemaal links te laten liggen.

“Ik slaap soms dagenlang niet”

De impact reikt verder dan alleen de werkvloer; wetenschappers geven aan ook thuis last te hebben van de dreigementen. Enkele reacties uit het onderzoek: “Bedreigingen maken je onzeker over je eigen handelen”, “Ik slaap soms dagenlang niet en moet slaapmedicatie slikken” en “De situatie heeft uiteindelijk bijgedragen aan een burn-out”.

Tot slot geeft de helft van de ondervraagde wetenschappers aan niet te weten waar hij of zij terechtkan in het geval van bedreiging. Dit moet veranderen om onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek in Nederland ook in de toekomst te kunnen blijven garanderen.

Dit zijn enkele resultaten uit het onderzoek dat KIJK uitvoerde in samenwerking met strategisch onderzoeksbureau Markteffect. Wil je meer resultaten en ervaringen van bedreigde wetenschappers lezen? Haal dan KIJK 2/2024 in huis. De editie ligt vanaf vandaag in de schappen en is ook in de webshop te bestellen via onderstaande knop.

Beeld: iStock/Getty Images/Shutterstock/Bert van den Broek