Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Bij de stoot van bidsprinkhaankreeften komen intense schokgolven vrij. Waarom raken ze daar zelf niet gewond door?
De stoot waarmee bidsprinkhaankreeften hun prooien doden, kun je vergelijken met pistoolschot. Hun voorpoten hebben namelijk dezelfde versnelling als een kogel. Slachtoffers hebben dus weinig kans om zo’n stoot te overleven, maar bidsprinkhaankreeften lijken er zelf weinig schade aan over te houden. Dat komt doordat ze een soort ingebouwde bokshandschoenen hebben die schokgolven absorberen, dat schrijven wetenschappers in het tijdschrift Science.
Lees ook:
Dubbel gevaarlijk
De ongeveer 10 centimeter grote bidsprinkhanen leven in ondiep, tropisch water van de Grote en Indische Oceaan. Vanwege hun vaak kleurrijke pantser zijn ze populair bij onderwaterfotografen. Ze hebben twee ogen die op steeltjes zitten en onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Die ogen zijn enorm geavanceerd en behoren tot de beste binnen het dierenrijk.
De dieren hebben twee voorpoten, aan beide kanten van het lichaam, die zijn bewapend met een soort knots. Die poten slaan energie op als een soort uitgerekte elastiek, een vergrendelsysteem zorgt ervoor dat die altijd op spanning staat. Maar zodra de vergrendeling eraf gaat, beweegt de knots met explosieve kracht naar voren.
Met één klap kunnen bidsprinkhaankreeften hun prooi doden of hun territorium verdedigen tegen concurrenten. Ze kunnen schelpen ermee openbreken en zelfs de wanden van een aquarium laten barsten.
Maar het is niet alleen de stoot die dodelijk is. De knots beweegt zo snel door het water dat hij een lagedrukgebied achter zich creëert, waardoor daar luchtbellen vormen. De meeste daarvan imploderen gelijk en produceren intense schokgolven. Die maken de stoot extra dodelijk.
Schokdempers
Maar die schokgolven bewegen ook door de knots van bidsprinkhaankreeften, toch lijken de kwetsbare zenuwen en zachte weefsels in de voorpoten en verderop in het lichaam daar weinig last van te hebben. Wetenschappers hebben al meerdere keren geprobeerd te achterhalen hoe dat kan, maar een bevredigend antwoord was er nog niet.
De onderzoekers van de huidige studie lijken dat nu wel te hebben. Ze vonden het antwoord door de poten met verschillende typen lasers te beschijnen. Zo konden ze bestuderen hoe de lasergolven door de weefsels bewegen. En daaruit blijkt dat de voorpoot bedekt is met een soort gelaagde bokshandschoen.
De buitenste laag, die de daadwerkelijke klap levert, bestaat uit gemineraliseerde vezels die in een visgraatpatroon zijn gerangschikt – deze stevige structuur beschermt de knots tegen breuken en scheuren. Daaronder zitten meerdere lagen van spiraalvormige vezels, waarbij elke laag net een beetje meer is gedraaid dan die erboven – vergelijkbaar met een wenteltrap. Deze complexe structuur dempt de heftigste schokgolven en voorkomt zo dat die via de poot naar de rest van het lichaam bewegen en schade aanrichten.
Doordat deze weefsels bidsprinkhaankreeften zo goed beschermen tegen schokgolven, denken de onderzoekers dat deze kennis wellicht kan bijdragen aan het maken van nieuwe kunstmatige materialen, bijvoorbeeld voor beschermende kleding.
Bronnen: Science, Science News, Northwestern University via EurekAlert!
Openingsbeeld: Chris Spain, CC0