Fijn natuurlijk, dat de minder dodelijke omikronvariant ons weer een beetje lucht geeft in coronatijd. Maar het is niet vanzelfsprekend dat een virus steeds milder wordt, legt Ronald Veldhuizen uit.
Wat een verschil. Levensgevaarlijk was het coronavirus dat in 2020 wereldwijd mensen het ziekenhuis in joeg. Krap twee jaar later kwam daar omikron: hetzelfde virus, maar geëvolueerd tot een flink mildere vorm. Zie je nou wel, gonsde het, virussen evolueren altíjd tot een afgezwakte vorm. Want een mild virus verspreidt zich beter dan een versie die zijn gastheer zo verziekt dat ie de deur niet uit kan en op bed sterft. Betweters herhalen het alsof het om een wet gaat uit het Evolutiewetboek der Virussen.
Lees ook van Ronald Veldhuizen:
Niet milder
Maar zo’n wetmatigheid is er niet, hoe graag ik dat ook zou willen geloven. Het probleem begint al bij het feit dat er veel virussen zijn geweest die juist muteerden tot iets dodelijkers. Neem ebola: de variant die in de slotfase van de uitbraak in 2016 rondging in West-Afrika – en na strenge isolatiemaatregelen werd gestopt – bleek een mutatie te dragen die hem gevaarlijker maakte dan eerdere varianten. Hiv is ook dodelijker geworden en de Spaanse griep van 1918 ontstond doordat het allang circulerende influenzavirus – een griepje – plotsklaps extra dodelijk werd voor jonge mensen.
“Zo’n variant kan na een gekke mutatie toch weer heel erg ziekmakend zijn”
Natuurlijk komt een virus niet ver als het, nog voor het zich heeft kunnen verspreiden, zijn vervoermiddel naar de buitenwereld kreupel maakt. Maar geen enkel virus doet dat. Het enige dat een virus doet voortbestaan, is een paar dagen flink vermenigvuldigen in de gastheer om daarna over te springen op nieuwe gastheren. Wat er daarna met die besmette mensen gebeurt, kan het virus niets schelen. En ja, het kan best zo zijn dat een virus héél goed is in verspreiden én in mensen doodziek maken. Het ligt er maar aan in welke organen het graag nestelt en wat het daar doet. Ook mensen die aan het coronavirus stierven, hebben het in de eerste dagen van hun besmetting meestal prima kunnen verspreiden.
Geluk
De enige mildheid die een virus na verloop van tijd automatisch ‘krijgt’, komt van onszelf: als wij het vaker hebben gehad, kunnen we er beter tegen. Maar een milde wapenstilstand nu kan morgen weer omslaan tot all-out war, als een nieuwe virusvariant zich aandient. Zo’n variant kan na een gekke mutatie toch weer heel erg ziekmakend zijn, zoals bij de Spaanse griep gebeurde.
Mochten de nieuwe coronavirusvarianten – en die zúllen komen – niet ziekmakender uitpakken dan de huidige: super. Maar dat is dan een kwestie van geluk, in plaats van dankzij een stevige evolutiewet.
Deze column staat ook in KIJK 4/2022.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."