22 oktober 2025 15:00
Wetenschappers hebben een nier met bloedgroep A omgezet naar bloedgroep O en vervolgens getransplanteerd in een hersendode patiënt.
Het gevaarlijkste onderdeel van een orgaantransplantatie is het risico dat het lichaam van de patiënt het donororgaan afstoot. Het immuunsysteem ziet het orgaan dan als een lichaamsvreemd object en valt het aan. Om dit te voorkomen analyseren transplantatieteams zorgvuldig of de donor en ontvanger een goede match zijn, bijvoorbeeld door te kijken of ze dezelfde bloedgroep hebben.
Maar donororganen zijn schaars, dus het zou fijn zijn als ze voor een grotere groep ontvangers geschikt zouden zijn. Wetenschappers hebben misschien een methode gevonden om dat voor elkaar te krijgen. In vakblad Nature Biomedical Engineering schrijft een onderzoekstream dat het de bloedgroep van een nier heeft omgezet van A naar O (een bloedgroep die aan iedereen gedoneerd kan worden) en het orgaan vervolgens heeft getransplanteerd in een hersendode patiënt. Een primeur.
Lees ook:
Iedere bloedgroep heeft bepaalde markers. Als ons immuunsysteem markers ziet die niet in ons eigen bloed voorkomen, gaat het in de aanval. Een donororgaan moet dus dezelfde bloedgroep hebben als de patiënt. Maar er is één uitzondering: bloedgroep O heeft geen markers en kan daardoor aan iedereen worden gedoneerd.
In 2019 ontdekten wetenschappers bepaalde eiwitten die de markers in het bloed van bloedgroep A kunnen verwijderen, waardoor het praktisch gezien verandert in bloedgroep O. Drie jaar later lukte het om met deze eiwitten gehele organen, zoals nieren en longen, om te zetten.
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang elke donderdag het interessantste nieuws uit de wereld van wetenschap en technologie in jouw inbox.
Nu hebben wetenschappers voor het eerst zo’n omgezette donornier getransplanteerd in een hersendode persoon. De familie van de 68-jarige man gaf toestemming voor het experiment. De onderzoekers konden hierdoor onderzoeken hoe een menselijk lichaam reageert op zo’n omgezet orgaan.
De nier functioneerde de eerste twee dagen na de transplantatie zonder enige tekenen van hyperacute afstoting, de hevige afweerreactie die een orgaan met een lichaamsvreemde bloedgroep binnen minuten kan vernietigen. Vanaf de derde dag verschenen er toch bloedgroep A-markers, wat een milde afstotingsreactie veroorzaakte, maar de schade aan het orgaan was veel minder ernstig dan bij een typische mismatch.
Het is de eerste keer dat onderzoekers konden bestuderen hoe een menselijk lichaam reageert op een orgaan waarvan de bloedgroep is aangepast. Het onderzoek geeft volgens hen waardevolle inzichten in hoe ze de techniek kunnen verbeteren, zodat er in de toekomst helemaal geen afstotingsreacties meer plaatsvinden. Ze hopen dan ook dat deze methode ooit gebruikt kan worden om meer universele donorbloedproducten en donororganen te maken.
Bronnen: Nature Biomedical Engineering, The University of British Columbia
Openingsbeeld: Kriangkrai Thitimakorn/Getty Images
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
