Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Een 68-jarige vrouw uit Guadeloupe, een Frans eiland in de Caribische Zee, heeft iets unieks: een bloedgroep die nog nooit eerder was gezien.
Veel mensen weten hun bloedgroep wel als dat hen gevraagd wordt. O positief komt het meest voor, en AB negatief het minst. Maar in de praktijk zijn er nog veel meer soorten bloedgroepen, die zeldzamer zijn. En nu is ook nummer 48 ontdekt: Gwada negatief, vernoemd naar het eiland waar de vrouw woont waarbij deze nieuwe groep is geconstateerd.
Lees ook:
Veel meer bloedgroepen
De bloedgroepen A, B, AB en O zijn erg bekend. In 1930 heeft dokter Karl Landsteiner de Nobelprijs gewonnen voor de ontdekking van die groepen. De A, B en O refereren naar de eiwitten en suikers die op het oppervlak van bloedcellen zitten, zogenoemde antigenen. A heeft A-antigenen, B heeft B-antigenen, AB heeft beide, en O heeft er geen.
Je immuunsysteem gebruikt die antigenen als een soort markers: ‘Deze cel hoort bij mij.’ Bij onbekende antigenen gaan de alarmbellen af en reageert je immuunsysteem. Iemand met bloedgroep O kan aan iedereen bloed doneren, want in zijn of haar bloed zitten geen antigenen die een afweerreactie opwekken. Maar die zogenoemde universele donor kan alleen bloed van andere mensen met groep O ontvangen, omdat het lichaam zowel A- als B-antigenen niet herkent. Mensen met AB kunnen juist van iedereen ontvangen, maar kunnen alleen aan anderen met AB doneren.
Ook de resusfactor (positief of negatief) speelt een rol. Als je zelf resusnegatief bloed hebt, moet een donor dat ook hebben. Een bekend voorbeeld waarbij het mis kan gaan, is als de moeder resusnegatief is en het ongeboren kind resuspositief. Hierdoor kan de moeder antistoffen aanmaken tegen het kind.
Deze twee componenten maken bij elkaar acht verschillende bloedgroepen. Maar daarnaast bestaan er nog tientallen andere, veel zeldzamere bloedgroepen. Soms heeft iemand een zeldzaam antigeen dat anderen niet hebben. Of juist andersom: iemand mist een antigeen dat bijna iedereen wél heeft. In die gevallen is het vinden van geschikt donorbloed ineens een flinke puzzel. Tot nu toe waren er 47 officiële bloedgroepen bekend. De vrouw uit Guadeloupe heeft daar nu eentje aan toegevoegd: nummer 48.
Mysterie uit 2011
Wetenschappers hadden in 2011 de vrouw al ontmoet. Ze woonde toen in Parijs en moest een operatie ondergaan. Bij een paar routinetests voor de operatie bleek dat geen enkele van de bekende bloedgroepen met haar bloed matchte. Hoe kan dat? De technologie van toen schoot tekort en het raadsel bleef acht jaar lang onopgelost.
In 2019 werd er een nieuwe techniek ontwikkeld waarmee een diepgaandere analyse van DNA mogelijk was. Hiermee werd het bloed van de vrouw opnieuw bestudeerd – en na twee jaar onderzoek werd ontdekt wat er precies anders was. En nu is de nieuwe bloedgroep officieel erkend door de International Society of Blood Transfusion (ISBT).
Wat haar bloed zo bijzonder maakt, is een mutatie in het PIGZ-gen. Dat gen regelt hoe eiwitten zich aan de buitenkant van bloedcellen vastmaken. Bij haar is dat dus net anders dan bij anderen. Op dit moment is de vrouw de enige bij wie deze bloedgroep is vastgesteld. Ze kan dus van niemand bloed ontvangen. Wetenschappers zoeken nu naar verwanten of andere mensen met dezelfde genetische mutatie – en beginnen in Guadeloupe.
Bronnen: LiveScience, Science
Beeld: Tatiana/Pixabay