Met behulp van big data en algoritmes geven onderzoekers nu een ruwe schatting van het aantal vogels op de wereld.

Wanneer de jonge Melanie de knappe advocaat Mitch opzoekt om een paar vogels af te leveren, breekt de hel los. Niet alleen Melanie wordt al snel aangevallen door meeuwen en kraaien in het havenstadje; ook de bewoners krijgen het flink te verduren door de dieren. De vogels lijken opeens overal vandaan te komen.

De wilde vogels in de echte wereld gedragen zich gelukkig niet zo als in de klassieker The Birds (1963) van Alfred Hitchcock, maar met een groot aantal zijn ze wel. Hoeveel er op aarde rondfladderen of -lopen? Dat hebben de onderzoekers van de University of New South Wales getracht uit te vogelen. (Excuus voor deze slechte woordspeling.)

Lees ook:

• Waarom vallen slapende vogels niet van hun tak?
• Canadese zangvogels stappen massaal over naar nieuw lied

Huismus aan kop

Hiertoe richtten de onderzoekers zich voornamelijk op de online database eBird, waar burgerwetenschappers bijhouden welke vogelsoort ze waar hebben gespot. Er zijn zo’n 9700 soorten bekend. Vervolgens ontwikkelden de onderzoekers een algoritme om in te schatten hoeveel vogels van iedere soort er op aarde voorkomen – inclusief de exemplaren die niet vliegen.

Uit deze analyse blijkt dat vier soorten lid zijn van de miljardenclub, ze hebben een geschatte populatie van meer dan een miljard. Het gaat dan om de huismus (1,6 miljard), de spreeuw (1,3 miljard), de ringsnavelmeeuw (1,2 miljard) en de boerenzwaluw (1,1 miljard). Verder blijkt dat 12 procent van de vogelsoorten in de studie een populatie van minder dan 5000 heeft, zoals de Chinese kuifstern en de Grote doornkruiper.

Alles bij elkaar opgeteld, komen de onderzoekers tot een ruwe schatting van 50 miljard vogels op de aarde, zo schrijven ze in het vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Belangrijke kanttekening: hierbij focussen ze zich alleen op de wilde vogels, dus geen gedomesticeerde soorten zoals kippen en kalkoenen, laten de auteurs ons via de mail weten.

428 miljard

Ornitholoog Jente Ottenburghs, niet betrokken bij de studie, zegt eerst wat sceptisch over het onderzoek te zijn geweest toen hij las dat ze de online database eBird gebruikten. “Zulke databases zijn niet altijd even betrouwbaar. Gebieden met veel waarnemingen duiden bijvoorbeeld niet direct op veel vogels, maar op veel actieve vogelkijkers. Maar de onderzoekers hebben diverse andere databases en algoritmes gebruikt om te corrigeren voor mogelijke afwijkingen en onzekerheden.”

De vogeldeskundige vervolgt: “Uiteindelijk komen ze uit op een getal van ongeveer 50 miljard vogels. Er is echter heel wat onzekerheid over dit aantal. Een andere schatting (gebaseerd op het gemiddelde) resulteert bijvoorbeeld in maar liefst 428 miljard vogels. De onderzoekers geven ook aan dat het getal zelf niet zo belangrijk is, het gaat vooral om de veranderingen in populatiegroottes. Als we het aantal vogels beter kunnen inschatten, kunnen we ook meer te weten komen over de ecologie en evolutie van vele soorten. En kunnen we betere strategieën uitwerken om kwetsbare soorten te beschermen.”

Bronnen: PNAS, University of New South Wales via EurekAlert!

Beeld: Corey T. Callaghan

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!