21 oktober 2025 15:20
Planten op Surtsey. Beeld: Pawel Wasowicz.
Hoe belanden planten op een onbewoond eiland? Ze zijn vooral afhankelijk van vogels.
In november 1963 ontstond er in de zee rond IJsland een nieuw eiland: Surtsey. Dankzij vulkanische activiteit staken er ineens rotsen boven het zeewater uit. Het pasgeboren eiland vormde meteen een interessant lab voor biologen. Hoe zou leven het nieuwe land koloniseren? In mei 1964 gingen de eerste onderzoekers aan land om te speuren naar planten.
Sindsdien houden biologen jaarlijks bij welke planten er op het eiland te vinden zijn. In het begin zetten ze een houten staak bij elke plant die ze vonden, later legden ze de locatie vast met gps. Maar hoe komen de planten op het eiland terecht? Veel zaden zullen met de wind naar Surtsey gewaaid zijn en andere dreven mee op zee, was de gedachte. Volgens een nieuwe studie zit het anders.
Lees ook:
De wind en de zee namen dieren mee. Vogels wisten de kale rotsen al gauw te vinden, schrijven onderzoekers van het Natural Science Institute of Iceland. En zeeleeuwen hobbelden het nieuwe strand op om er uit te rusten. Van zichzelf heeft het vulkanische eiland geen organische stoffen in de bodem. De dieren brachten deze organische stoffen mee, aldus de biologen. Oftewel: ze poepten de rotsen onder. Ze brengen meststoffen voor planten.
Sinds 1970 broeden er vogels op Surtsey. Het is bekend dat de dieren heen en weer vliegen naar de door mensen bewoonde wereld. Zo vinden biologen in een kolonie met meeuwen ook kipkluifjes en de botten van lamskoteletjes. Het is een teken dat de meeuwen van Surtsey zich vol eten in de prullenbakken op IJsland.
De vogels brengen niet alleen meststoffen en slachtafval naar het eiland. In hun nieuwe studie onderzochten de biologen vogelpoep en ze keken naar de verspreiding van plantenleven op Surtsey. Specifiek richtten ze zich op vaatplanten. Alle 78 soorten vaatplanten op het eiland komen ook op IJsland voor. En het valt op dat ze vaak dicht in de buurt van de vogelkolonies groeien.
Van bijvoorbeeld besjes is bekend dat vogels ze opeten waarna ze de zaden kilometers verderop kunnen uitpoepen. Maar de biologen zagen dat ook planten die niet geschikt lijken voor een bestaan als wereldreiziger, toch afgelegen plaatsen weten te bereiken. Ze telden 62 planten die meeliftten met vogels. De onderzoekers concluderen dat de plantensoorten die ze zien op Surtsey niet zo zeer via de wind of op de golven op het eiland zijn beland, maar in de vorm van vogelpoep.
Bronnen: Natural Science Institute of Iceland, Ecology letters
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
