Bacteriën en schimmels maken wereldreizen door de lucht

Sterre Roosen

12 September 2024 17:53

microbes

Bacteriën en schimmels leggen via luchtstromen gigantische afstanden af. Wat betekent dit voor onze gezondheid?

Uit recent onderzoek blijkt dat bacteriën en schimmels lange afstanden kunnen afleggen via luchtstromen op grote hoogte. Verschillende microben zijn levend aangetroffen meer dan duizend kilometer van hun plaats van oorsprong. Zo verspreiden ze zich – voorheen onopgemerkt – over de hele wereld.

Onderzoek van de hoogste plank

Tijdens tien verschillende vluchten boven Japan zijn monsters genomen van de lucht tussen een hoogte van de 1 en 3 kilometer. Er zijn in totaal 266 verschillende schimmel- en 305 verschillende bacteriesoorten vastgesteld. Hiertussen zitten soorten die allerlei ziektes kunnen veroorzaken, zoals infecties in de urinewegen, longen en de huid, botulisme, diarree, acne, sepsis en wondinfecties.

Door meteorologische data en luchtcirculatiepatronen te bestuderen, konden de onderzoekers achterhalen dat de microberen waarschijnlijk afkomstig waren uit Noordoost-Azië. Dat is ruim 1900 kilometer verderop. Daar zijn ze via luchtstromen steeds verder naar boven ‘geklommen’ en hebben zich zo naar Japan kunnen verspreiden. Volgens de onderzoekers vindt dit fenomeen hoogstwaarschijnlijk over de hele wereld plaats.

Lees ook:

Kranige beestjes

Eerder was al bekend dat sterke windstromen kleine deeltjes met zich mee kunnen brengen. Denk bijvoorbeeld aan het Saharazand dat eens in de zoveel tijd onze auto’s bedekt met een laagje stof. Opvallend is dat de bacteriën en schimmels uit de monsters levend aankwamen op hun bestemming. De hoogte waarop de microben worden aangetroffen stijgt namelijk ver boven de grenslaag uit.

Deze laag, bestaande uit de onderste paar 100 meter van de atmosfeer, zorgt ervoor dat wij kunnen leven in comfortabele temperaturen en zonder al te extreme windstromingen. Boven de grenslaag krijgen de microben te maken met barre omstandigheden, zoals intense straling uit het heelal en extreme temperatuurwisselingen. Omstandigheden die ze blijkbaar gewoon kunnen doorstaan.

Ziekteverwekkers

Veel van de microben die op grote hoogte werden gedetecteerd, werden ook lager gevonden. Dit suggereert dat de bacteriën en schimmels uiteindelijk weer in onze directe omgeving terechtkomen. Hoewel deze studie niet bewijst dat de luchtmicroben daar direct ziekte-uitbraken veroorzaken, werpt die wel vragen op over hun mogelijke invloed op de wereldwijde gezondheid.

Ruim een derde van de gevonden microben zijn beruchte ziekteverwekkers voor mensen. Voorheen dachten experts dat bacteriën en schimmels niet in staat waren om dit soort lange afstanden af te leggen en overleven. Toch bleek het mogelijk om van een deel van de microben nieuwe kolonies te kweken. In een aantal gevallen waren deze kolonies ongevoelig antibiotische middelen.

Het is volgens onderzoekers zorgwekkend als antibioticaresistente bacteriën zich op deze manier verspreiden, wat zou kunnen zorgen voor resistenties op nieuwe plekken. De onderzoekers willen in de toekomst graag onderzoeken in welke concentraties de ziekteverwekkers voorkomen, om zo hun potentiële impact in te kunnen schatten.

Elk nadeel heeft z’n voordeel

Gelukkig is er ook een manier waarop dit fenomeen ons kan helpen. Op dit moment kunnen we al via afvalwatermonitoring vroegtijdige waarschuwingen krijgen over gezondheidsrisico’s. Volgens de onderzoekers zou luchtmonitoring een nieuwe, aanvullende manier kunnen zijn om internationale ziekte-uitbraken in de gaten te houden.

Bronnen: PNAS, Popular Science, KNMI

Beeld: National Institute of Allergy and Infectious Diseases/Unsplash

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Science