Vuurvliegjes zijn er gloeiend bij, want een spin zet hun lichtgevende bakens in om meer van hun soortgenoten te lokken.

Spinnen kennen aardig wat slimme trucjes om prooien te vangen. Sommigen vuren hun webben af om insecten uit te lucht te grissen. Anderen besproeien hun prooi met giftige darmsappen.

Dat er ook spinnen bestaan die het lichtsignaal van vuurvliegjes gebruiken om meer vuurvliegjes te pakken te krijgen was ook al bekend. Maar nu hebben biologen van de Tunghai University (Taiwan) dit geobserveerd bij een nieuwe soort én de jachtstrategie met behulp van LED’s bestudeerd. Zo publiceerden zij in het Journal of Animal Ecology.

Lees ook:

• De kots van deze spin is veel gevaarlijker dan zijn beet
• Spinnen isoleren hun web zodat ze minder last hebben van stadslawaai
• Spinnen rennen net zo hard door als ze twee poten verliezen

Matvormige webben

Spinnen van het geslacht Psechrus zijn zo’n 2 centimeter lang en vooral ’s nachts actief in de subtropische bossen van Zuidoost-Azië. “Ik heb ze op Borneo, Thailand, Laos en Zuid-China zien zitten in grote, matvormige webben”, vertelt spinnenexpert Peter Koomen.

“Deze spinnen staan er bekend om dat ze geen lijmstoffen verwerken in hun web om insecten mee vast te pakken, maar een soort kroezige wol”, vertelt hij. “Verder zijn ze erg snel; als je er alleen al naar wijst, zijn ze verdwenen.”

Uurtje nagloeien

Des te knapper is het dat studenten onder leiding van I-Min Tso urenlang Psechrus-spinnen in hun web rondom de universiteit hebben kunnen filmen. Op de beelden zag het team dat de beestjes onder meer motten snel verorberden maar vuurvliegjes langere tijd lieten hangen in hun web.

“Dat moet wel een bijzondere reden hebben, want je neemt in de tropen dan wel het risico dat een ander er met jouw prooi vandoor gaat”, zegt Koomen. Het team denkt dat die reden het lokkende lichtsignaal van vuurvliegjes is.

Dat werkt als volgt. De mannetjes blijven nog een uurtje na de vangst ‘nagloeien’. En dat lichtsignaal lijkt op het vrouwelijke paarsignaal om mannetjes mee aan te trekken, legt Koomen uit. “Die vliegen vervolgens zo het web in waardoor de spin meer krijgt dan wanneer zij de vuurvlieg meteen had opgegeten.”

Lampjes in het web

Dat is tenminste het idee, maar om zeker te zijn deden de onderzoekers nog een experiment. Ze plaatsten diverse LED’s in de webben van Psechrus-spinnen. De lampjes zonden op dezelfde intensiteit en frequentie (kleur) licht uit als gevangen mannelijke vuurvliegjes.

De spinnen met de LED’s bleken drie keer zo veel prooien te vangen als de spinnen die het zonder de lampjes moesten doen. Als je alleen de vuurvliegjes mee zou rekenen, zou het zelfs een vertienvoudiging zijn van het aantal prooien.

Geuren of trillingen

“In het onderzoek wordt overtuigend aangetoond dat (ook) een kunstmatig lichtsignaal met de kleur en sterkte van een nagloeiende vuurvlieg prooien aantrekt”, geeft Koomen aan. “Het zal de spin dus echt te doen zijn om de lichtsignalen die een vuurvlieg blijft uitzenden, bij het ‘besluit’ om de vuurvlieg niet meteen op te eten.”

Vraag blijkt natuurlijk wel hoe de spin ‘weet’ dat er een vuurvliegje in het web is beland. Daar gaan Tso en collega’s niet heel diep op in. “Het zou natuurlijk kunnen dat de spin de lichtsignalen oppikt”, zegt Koomen. “Maar je zou ook kunnen denken aan een specifieke geur/smaak of trillingen die de vuurvlieg veroorzaakt bij het aan komen vliegen of het proberen te ontsnappen.” Dat is volgens hem wel een extra onderzoek waard.

Alleen maar provisiekast-gedrag?

Maar er is volgens Koomen meer. “Het gegeven dat spinnen eigenschappen van verlamde prooien gebruiken om meer prooien te lokken is voor zover ik weet vrij uniek. Maar er zijn wel veel spinnen die hun vangsten niet meteen opeten en ze ‘voor later’ even ergens ophangen. Het zou interessant zijn om na te gaan of dat echt alleen provisiekast-gedrag is, of dat hiermee (ook) extra prooien worden aangetrokken.”

Bronnen: Journal of Animal Ecology, British Ecological Society via EurekAlert!

Beeld: Tunghai University Spider

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!