Door de huid iets uit te rekken zijn naalden niet meer nodig bij vaccinaties
Tim Tomassen
17 september 2025 17:00
Deel dit artikel:
Goed nieuws voor mensen met prikangst. Wetenschappers denken vaccins toe te kunnen dienen zonder naald. Ze hoeven alleen je huid tijdelijk iets uit te rekken.
Ongeveer één op de drie Nederlanders is in zekere mate bang voor een prik. Een deel daarvan kiest er daarom maar voor om geen vaccins te halen. Wetenschappers komen nu mogelijk met een oplossing. Door met een zuigapparaat de huid tijdelijk een beetje uit te rekken, kun je een vaccin gewoon op je huid smeren en die neemt het dan op – zonder naald dus. Ze schrijven erover in het tijdschrift Cell Reports.
Je huid heeft veel belangrijke taken, één daarvan is het buitenhouden van vreemde stoffen en micro-organismen. Maar onderzoekers hebben nu laten zien dat die barrière minder goed werkt als je de huid uitrekt.
Ze gebruikten hiervoor een apparaat dat 20 minuten lang zuigkracht uitoefende op zowel muizen- als menselijke huid. Hierdoor werd de huid uitgerekt en ontstond er een bult. Vervolgens smeerden ze er grote moleculen op. Normaal komen die de huid niet binnen, maar na de behandeling wel. Dat konden ze zien doordat de moleculen fluorescent gekleurd waren, waardoor ze hun bewegingen konden volgen.
Links: het zuigapparaat. Rechts: Het zuigapparaat en uitgerekte huid. Beeld: Benaouda et al., Cell Reports (2025).
Volgens de onderzoekers zorgt het uitrekken ervoor dat de collageenvezels in de huid zich herschikken. Hierdoor komen haarzakjes open te staan, waardoor grote moleculen plotseling een doorgang hebben om via de huid het lichaam in te dringen. Ongeveer een kwartier na het uitrekken heeft de huid zich overigens weer hersteld en kunnen de grote moleculen er niet meer doorheen.
Beter dan een prik
Het team heeft ook laten zien dat het uitrekken van de huid een lokale immuunrespons opwekt. En dat is interessant. Dat zou namelijk misschien naaldvrije vaccinaties mogelijk maken. Bij een vaccinatie moet je lichaam een immuunrespons tegen het geïnjecteerde goedje in gang zetten; het rekken kan dat dus een boost geven.
De onderzoekers rekten daarom de huid van muizen weer uit met het zuigapparaat. Maar deze keer smeerden ze er een lotion op met een griepvaccin – dat ook weer fluorescent gekleurd was. Zo konden ze zien dat het vaccin langzaam in het bloed van de muizen werd opgenomen en er vaccindeeltjes ophoopten in nabijgelegen lymfeklieren, orgaantjes die een belangrijke rol spelen in immuunreacties.
Volgens de onderzoekers zorgde deze naaldvrije vaccinatie uiteindelijk zelfs voor meer antilichamen dan een prik met hetzelfde vaccin. Het zou dus mogelijk een goed alternatief kunnen zijn. Daarnaast denken ze dat het uitrekken van de huid misschien ook gebruikt kan worden voor celtherapieën of diagnostische technieken.
Ook bij mensen?
Maar de tests met de vaccins zijn voorlopig alleen nog uitgevoerd met muizen. Het is dus nog niet helemaal zeker of het bij mensen net zo goed werkt. De menselijke huid is doorgaans veel minder doorlaatbaar dan de huid van muizen, omdat deze een dikkere buitenste laag heeft. Toch hebben de onderzoekers er vertrouwen in dat het bij mensen ook zal werken. De moleculen verplaatsen zich in dit geval namelijk niet door de buitenste huidlaag, maar door de haarzakjes.
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!