Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Een kwart van de populaties in de Waddenzee neemt af, terwijl slechts een klein deel groeit. Wetenschappers slaan alarm.
Wadlopen is populair, mede door de vele dieren die je onderweg kunt spotten: steltlopers, schelpdieren, vissen, zeehonden. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat de aantallen in de Waddenzee teruglopen. Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen en de Duitse Carl von Ossietzky-universiteit keken naar de trends van ruim drieduizend populaties van planten en dieren in het gebied. Wat blijkt? Veel soorten gaan hard achteruit, en er zijn te weinig nieuwkomers om dat verlies op te vangen. Ze schrijven erover in Global Change Biology.
Meer verliezers dan winnaars
Van alle onderzochte populaties in de Waddenzee laat 24 procent een significante afname zien, tegenover slechts 14 procent die groeit. Vooral soorten aan de basis van het voedselweb en die erg belangrijk zijn voor het ecosysteem – waaronder fytoplankton, zeegras en andere waterplanten – zijn aan het krimpen. Maar ook schelpdieren, sommige vissen en bodemdieren zoals borstelwormen doen het slecht.
En in eerste instantie lijkt het nog mee te vallen met de vogels, omdat in eerdere jaren een positieve trend was te zien, maar ook die blijken sinds het eind van de jaren negentig toch flink afgenomen. De soorten die wél toenemen zijn vaak niet-inheems en verspreid over allerlei diergroepen, terwijl de dalende soorten vaak wel inheems zijn, en ook nog onderling verwant aan elkaar. Dat laat zien dat de afname waarschijnlijk door dezelfde redenen ontstaat.
De warmte ontvluchten
De wetenschappers stellen dat de Waddenzee onderdeel is van een wereldwijde herschikking van soorten. Soorten die van de kou houden, zullen nog meer naar het noorden verhuizen, en soorten die beter tegen warmte kunnen, zullen uit het zuiden bij ons verschijnen. “Dat proces heet tropicalisatie”, legt ecoloog Klemens Eriksson, een van de onderzoekers, uit aan KIJK.
Dieren kunnen zich niet snel genoeg aanpassen aan het warmere klimaat, en daardoor is verhuizen naar het noorden een betere optie. “Maar het tempo waarop soorten verdwijnen ligt nu hoger dan het tempo waarop nieuwe soorten opduiken.”
Druk op het ecosysteem
Dat verschil kan op termijn leiden tot gaten in het ecosysteem. Als de soorten nog meer afnemen kunnen die uiteindelijk verdwijnen. Terwijl die vaak cruciale rollen innemen: als voedselbron, als stabilisator van sediment, of zelfs voor de visserij. Het is nog niet helemaal duidelijk wat de precieze gevolgen gaan zijn.
Maar de wetenschappers benadrukken dat het onderzoek vooral een waarschuwingssignaal is. Op dit moment gaan ze nog onderzoeken wat de precieze oorzaken zijn van de afname. Toch is één ding duidelijk: de biodiversiteit van de Waddenzee neemt af. En dat is zorgelijk, want hoe minder soorten, hoe minder veerkracht het ecosysteem heeft bij verstoringen.
Bronnen: Global Change Biology, EurekAlert!
Beeld: Georg Wietschorke/Pixabay