Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Op sommige plekken in de Noordzee liggen gesteentelagen in een andere volgorde dan je op basis van hun leeftijd zou verwachten.
De grond is opgebouwd uit verschillende gesteentelagen. Doordat een nieuwe laag altijd aan het oppervlak wordt gevormd, ligt de jongste bovenop en de oudste onderop. Wetenschappers maken daar gebruik van. Paleontologen schatten bijvoorbeeld de leeftijd van een fossiel door te kijken in welke gesteentelaag het is gevonden.
Maar op de bodem van de Noordzee is iets geks aan de hand. Onderzoekers van de University of Manchester hebben grote stukken zeebodem ontdekt waar een jonge gesteentelaag onder een oudere ligt. Ze schrijven erover in Nature Communications Earth & Environment.
Lees ook:
- Verklaring voor duizenden mysterieuze kraters in de Noordzee?
- Uitgestorven vis in de Noordzee blijkt springlevend
Gezonken
De wetenschappers konden met seismische beeldvorming in de zeebodem van de Noordzee kijken, waardoor meerdere lagen zichtbaar werden (deze techniek is vergelijkbaar met het maken van een echo van een ongeboren baby). Die data vulden ze aan met verzamelde gesteentemonsters. Voor de kust van het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Noorwegen ontdekten ze zo zandhopen – soms van wel meerdere kilometers breed – die onder een oudere gesteentelaag lagen. Hoewel zulke zogeheten stratigrafische inversies vaker voorkomen, zijn ze nog nooit op zo’n grote schaal aangetroffen.
De onderzoekers denken dat de sinkites (zoals ze de zandhopen hebben gedoopt) gevormd zijn tijdens de overgang van het mioceen naar het plioceen, zo’n 5,3 miljoen jaar geleden. Ze vermoeden dat aardbevingen of plotselinge veranderingen in de ondergrondse druk er toen voor hebben gezorgd dat het zand zijn structurele samenhang verloor en zich ging gedragen als een soort vloeistof. Daardoor kon het via scheuren in de zeebodem naar beneden zakken.
De onderliggende poreuze gesteentelaag, die voornamelijk bestond uit microscopische mariene fossielen, was lichter dan het zand en dreef daardoor omhoog. Deze lichte structuren hebben de onderzoekers floatites genoemd.
Koolstofdioxide opslaan
De ontdekking van dit geologische proces kan wetenschappers mogelijk helpen om beter te voorspellen waar olie- en gasvoorraden liggen of om te bepalen waar het veilig is om koolstofdioxide ondergronds op te slaan. Onderzoeker Mads Huuse: “Dit onderzoek laat zien hoe vloeistoffen en sedimenten zich op onverwachte manieren kunnen bewegen in de aardkorst. Inzicht in hoe deze sinkites zijn ontstaan, kan een verandering teweegbrengen in de manier waarop we ondergrondse reservoirs, afdichtingen en vloeistofmigratie beoordelen – allemaal zaken die van cruciaal belang zijn voor het afvangen en opslaan van koolstof.”
Bronnen: Nature Communications Earth & Environment, University of Manchester
Beeld: Robert Katzki/Unsplash