Uitgestorven vis in de Noordzee blijkt springlevend

Tim Tomassen

17 October 2023 12:00

Oude tekening van noordzeehouting

De noordzeehouting, een vissoort die officieel is uitgestorven, blijkt springlevend. En die zwemt gewoon voor de kust van Nederland.

In 2008 kreeg de noordzeehouting de status uitgestorven. Maar volgens biologen van de Universiteit van Amsterdam zwemt deze vissoort nog gewoon in de Noordzee en is hij niet eens echt zeldzaam. Dat schrijven ze in een wetenschappelijk artikel in BMC Ecology and Evolution.

Lees ook:

Oude vissen

Het Natural History Musuem in Londen heeft een aantal noordzeehoutingen die ruim 250 jaar oud zijn op sterkwater staan. Een gedroogd exemplaar, uit 1754, is zelfs nog door Linnaeus gebruikt om de soort te beschrijven. De Amsterdamse onderzoekers slaagden erin om een kleine stukjes DNA uit deze oude vissen te halen.

‘Uitgestorven’ noordzeehouting uit de collectie van het Natural History Museum in London.
‘Uitgestorven’ noordzeehouting uit de collectie van het Natural History Museum in London. Beeld: Ymke Winkel.

Vervolgens gebruikten ze dat genetische materiaal om een stamboom te maken. Wat bleek? Alle onderzochte noordzeehoutingen (Coregonus oxyrinchus) kwamen in dezelfde groep terecht als de grote marene (Coregonus oxyrinchus), die nu gewoon in de Noordzee zwemt.

Volgens de onderzoekers is de noordzeehouting dus geen aparte diersoort. Hoofdonderzoeker Rob Kroes licht toe in een persbericht: “In Nederland komt de grote marene alweer een tijdje voor, ook in de Noordzee. Omdat wij geen soortverschil vonden tussen de noordzeehouting van vroeger en deze houtingsoort van nu, beschouwen wij de noordzeehouting niet als uitgestorven. Binnen de soort heb je alleen variatie in trekgedrag, zoals we bijvoorbeeld ook zien bij forelsoorten.”

Rommeltje

Waarom de vissoort in 2008 dan toch als uitgestorven is verklaard? Volgens Kroes is er wel vaker verwarring of dieren één soort vormen of niet. “In dit geval dachten biologen lang dat de noordzeehouting een andere soort is dan de grote marene door de lengte van de snuit en de hoeveelheid kieuwstekels. Deze kenmerken zijn alleen niet geschikt om te zeggen dat de noordzeehouting een andere soort is dan de grote marene. Ons DNA-onderzoek laat nu dus zien dat het toch echt dezelfde soort is.”

Toch wordt de officiële soortnaam nog niet aangepast. Om dat te kunnen doen is namelijk extra DNA-onderzoek nodig aan de gedroogde vis uit 1754. Maar dat wordt moeilijk. Kroes: “Het DNA is oud en beschadigd, maar ik vind wel dat we het moeten proberen. Op dit moment is de beschermde status van verschillende houtingsoorten namelijk een rommeltje. Volgens de IUCN (de internationale unie voor natuurbescherming, red.) is de noordzeehouting uitgestorven; tegelijk bestaan er verschillende Nederlandse en Europese natuurwetten die zeggen dat zowel de noordzeehouting als de grote marene beschermd moeten worden. Eigenlijk zijn we op dit moment dus een rondzwemmende uitgestorven diersoort aan het beschermen.”

Bronnen: BMC Ecology and Evolution, UvA

Beeld: Schmidt, F. G via Wikimedia Commons 

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Science