Helderste supernova ooit waargenomen

Laurien Onderwater

15 April 2020 08:59

supernova

Supernova’s zijn een veel voorkomende verschijning. Toch blinkt SN2016aps uit. Die zou namelijk de meest energierijke supernova ooit zijn.

Als een massieve ster naar de eeuwige jachtvelden vertrekt, doet hij dat met een hoop bombarie. De ster explodeert dan op spectaculaire wijze en licht daarbij enorm op. Deze zogenoemde supernova’s duren soms weken of maanden totdat de maximale helderheid is bereikt.

Maar er is nog een manier waarop exploderende sterren kunnen ontstaan; als gevolg van een samensmelting. De ene helft van een zuigt de materie op van zijn buur, totdat hij te zwaar wordt en met een nucleaire reactie explodeert. Hiervan lijkt sprake te zijn bij supernova SN2016aps.

Lees ook:

Uitblinker

Op 22 februari 2016 spotten de twee Pan-STARRS-telescopen SN2016aps in een sterrenstelsel zo’n 4,5 miljard lichtjaar hiervandaan. In de jaren die volgden, hielden astronomen van de University of Birmingham en Harvard de supernova goed in de gaten. Ze onderzochten onder andere hoe die zich verder ontwikkelde en hoeveel energie hij uitstootte.

Het team mat de kracht van SN2016aps door de totale energie van de explosie die wordt uitgezonden én de hoeveelheid van de energie die wordt uitgezonden als zichtbaar licht te analyseren. Bij een typische supernova wordt minder dan één procent van de totale energie uitgezonden als waarneembaar licht, legt hoofdonderzoeker Matt Nicholl uit. Maar SN2016aps straalde ongeveer 50 procent van de totale energie uit in de vorm van zichtbaar licht.

Dat maakt de exploderende ster de krachtigste en helderste supernova ooit. De sterrenkundigen denken dan ook dat SN2016aps voor zijn explosie minstens honderd keer de massa had van onze zon.

Olie op het vuur

Toch is het onwaarschijnlijk dat één ster op zichzelf verantwoordelijk is voor zo’n energieke uitbarsting. Met behulp van een spectrograaf – een instrument dat wit licht in verschillende kleuren opsplitst en zo het spectrum van een ster ‘afleest’ – ontdekten de astronomen hoe het echt zit.

Nicholl: “We hebben vastgesteld dat de ster in de laatste jaren voordat hij explodeerde een enorme schil van gas uitstootte terwijl die hevig pulseerde. Het puin van de uiteindelijke explosie dat botste met die enorme gasschil leidde tot de ongelooflijke helderheid van de supernova. Het heeft in wezen brandstof aan het vuur toegevoegd.”

Dat is nog niet alles. De sterrenkundigen ontdekten ook hoge waterstofniveaus in SN2016aps. Dat is vreemd, omdat massieve sterren meestal het grootste deel van hun waterstof uitwerpen voordat ze een supernova worden. Gelukkig heeft het team het antwoord: die ene grote ster waren eerst twee kleinere sterren die zijn samengesmolten.

Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Astronomy.

Bronnen: Nature Astronomy, New Atlas, ScienceAlert, Alles over sterrenkunde

Beeld: Artistieke impressie door Aaron Geller/Northwestern University

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Space